Nationaal Programma Rotterdam Zuid

In deze paragraaf treft u meer informatie aan over de activiteiten binnen de Regio Deal (2019-2022), Regio Deal (2023-2026) en de NPLV regeling Kansrijke Wijk van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ).

In het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ), werken Rijk, de gemeente Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, schoolbesturen, bedrijfsleven, bewoners, politie en Openbaar Ministerie aan het verbeteren van de kansen voor Rotterdammers op Zuid. Samen zorgen deze partners dat de kansen van Zuiderlingen worden vergoot zodat opleidingsniveau, arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar het gemiddelde van de vier grote steden in Nederland. Naast maatregelen op het gebied van school, werk en wonen, moet intensieve inzet op veiligheid en cultuur de kwaliteit van leven van Rotterdammers op Zuid verhogen. De gemeente Rotterdam is dus één van de partners binnen het NPRZ. De wethouder NPRZ is één van de bestuursleden van het NPRZ en legt aan de gemeenteraad verantwoording af over de gemeentelijke inzet binnen het programma.

Voor de periode 2018 tot en met 2022 is door de rijksoverheid € 130 mln beschikbaar gesteld: de gemeente Rotterdam heeft dit aangevuld met nogmaals € 130 mln. Deze cofinanciering is afgesproken met het Rijk in de Regiodeal Rotterdam Zuid. Het grootste deel van deze middelen is uitgegeven in de periode 2018 t/m 2023. Alleen voor de pijler School en Wonen zijn de rijksmiddelen nog niet volledig uitgegeven en worden hiervoor in de komende jaren nog bestedingen gedaan. Tijdens het Rijk Regio overleg Rotterdam-Zuid (NPLV en Regio Deal) van 28 mei 2024 is het voorstel om de doorlooptijd Regiodeal NPRZ voor de pijler Wonen te verlengen t/m 2031 goedgekeurd.

Eind 2023 is een nieuwe Regio Deal (Regio Deal Rotterdam Zuid II) door het Rijk toegekend van in totaal € 30 mln voor de periode 2023-2026. Daarnaast is eind 2023 in het kader van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) de regeling Kansrijke Wijk toegekend voor in totaal € 69,25 mln voor de periode 2023-2025. Voor de pijlers Thuisbasis op Orde, School, Werk en Veilig zijn er voldoende middelen beschikbaar tot en met ongeveer medio 2026 om de ambities uit het uitvoeringsplan te realiseren. Alleen voor de pijler Wonen zijn er nog aanvullende rijksmiddelen nodig. 

De verantwoording in deze paragraaf is gebaseerd op de Regio Deal 2019-2022, de Regio Deal 2023-2026 en de regeling Kansrijke Wijk (2023-2025) en behandelt daarmee de pijlers Wonen, School, Thuisbasis op Orde, Werk en Veilig. Voor de pijlers Wonen en Veilig zijn er daarnaast rijksbijdragen die specifiek voor die pijler zijn (zoals Volkshuisvestingsfonds en Preventie met Gezag). Hier wordt niet over gerapporteerd in deze paragraaf; deze komen terug in de betreffende begrotingsprogramma’s. 

Onder de kop ‘wat willen we bereiken?’ zijn de doelen per pijler benoemd en gedefinieerd. Deze volgen door een inhoudelijke toelichting op de activiteiten onder ‘wat gaan we doen in 2025?’ en de financiële tabellen en toelichting hierop onder ‘wat kost dat?’.

Wat willen we bereiken?

Op basis van het Uitvoeringsplan NPRZ 2023 – 2027 is ingezet op een versnelling op vijf pijlers: Thuisbasis op Orde, Wonen, School, Werk en Veilig waarvoor een integrale aanpak wordt nagestreefd om tot het grootste maatschappelijk effect te komen. De pijler Wonen wordt niet in dit hoofdstuk behandeld omdat de middelen hiervoor niet via de Regio Deal en de regeling Kansrijke Wijk lopen. Daarnaast is een onderdeel economische structuurversterking toegevoegd onder de pijler Werk. De te behalen doelen van deze thema’s zijn in het Uitvoeringsplan als volgt vastgesteld:

• Thuisbasis op Orde: het bieden van een stevige thuisbasis voor de bewoners op Zuid, om de kans op een succesvolle schoolcarrière voor kinderen en de kans op werk voor volwassen te vergroten.
• School: het aanpakken van onderwijsachterstanden, het vergroten van de ontwikkelkansen van kinderen en het toerusten van jongeren voor de arbeidsmarkt met name richting Techniek en Zorg via loopbaanoriëntatie en -begeleiding. Hiertoe wordt onder meer de verlengde schooltijd in Rotterdam Zuid uitgebreid naar andere wijken buiten de Children’s Zone en investeren we in onderwijshuisvesting van het voortgezet onderwijs.
• Werk: het vergroten van de arbeidsparticipatie van bewoners van Rotterdam Zuid, waardoor het aantal mensen dat afhankelijk is van de bijstand structureel wordt verminderd.
• Wonen: ingrepen in de verouderde woningvoorraad van Rotterdam Zuid moeten ervoor zorgen dat gemengde woonmilieus gerealiseerd worden, zodat woonruimte beschikbaar komt voor sociale stijgers uit Zuid. Gelijktijdig zetten we in op het toekomstbestendig maken van de woningvoorraad en daarmee aantrekkelijke, leefbare en inclusieve woonmilieus
• Veilig: het effectiever signaleren, voorkomen en aanpakken van ondermijnende activiteiten.

Voor al deze pijlers zijn participatie en onderzoek een overkoepelende thema’s. Het doel hiervan is om het eigenaarschap van bewoners over de belangrijkste uitdagingen waar Rotterdam Zuid voor staat te versterken. Dit doen we onder andere door regelmatig in gesprek te gaan met de wijkraden in het NPRZ-gebied en door het organiseren van een burgerberaad NPRZ. Het doel van het thema onderzoek is om een betere onderbouwing te krijgen van de interventies in de regio.

Wat gaan we doen in 2024?

In de onderstaande paragrafen wordt toegelicht wat er binnen de verschillende pijlers wordt gedaan in 2025. Overkoepelend geldt dat met de aanpak Wijk aan Zet meer wordt aangesloten bij wat de wijk nodig heeft en Rotterdammers meer eigenaarschap wordt gegeven over hun directe omgeving. Onderdeel daarvan is een goede aansluiting bij de wijkraden en Wijk aan Zet. De afspraak is om vanuit het NPRZ de wijkraden op Zuid 2 keer per jaar te bezoeken. De invulling van deze bezoeken zal door de wijkmanager, participatieadviseur NPRZ en de wijkraadscoordinator gebeuren.
Naast de bezoeken aan de wijkraden wordt in 2025 het burgerberaad NPRZ georganiseerd. Dit burgerberaad biedt een kans voor de inwoners van Rotterdam Zuid om actief mee te denken en te praten over verschillende onderwerpen die van belang zijn voor de ontwikkeling van Zuid. Ons doel is om uiteindelijk 150 Rotterdammers te selecteren die zullen deelnemen aan dit beraad en zo een breed scala aan meningen en perspectieven kunnen vertegenwoordigen. De uitkomsten van het burgerberaad vormen input voor aanpassingen in de uitvoeringsprogramma’s van de partners van NPRZ.

Pijler Thuisbasis op orde
De Thuisbasis op is als volwaardige pijler toegevoegd aan het uitvoeringsplan NPRZ 2023-2027. Hierop inzetten is van belang om de ambities van met name de pijlers School en Werk te verwezenlijken. Een stevige thuisbasis vergroot immers de kans op een succesvolle schoolcarrière voor kinderen en de kans op werk voor volwassen. Voor de pijler Thuisbasis op orde zijn extra (rijks)middelen beschikbaar gekomen voor bepaalde activiteiten. In 2024 zijn deze activiteiten opgestart; in 2025 wordt hier verder vervolg aan gegeven.

Wijkteams
In 2025 is het doel dat in het NPRZ-gebied geen wachtlijsten voor de wijkteams zijn: na aanmelding is het niet nodig langer dan 14 dagen te moeten wachten voordat cliënten ondersteuning krijgen van het wijkteam en een case wordt binnen een half jaar tot negen maanden afgerond. Hierbij blijft het randvoorwaardelijk dat de capaciteit binnen de wijkteams zowel kwantitatief als kwalitatief op orde is. De praktijk is echter weerbarstig. De caseload is hoog, de casuïstiek is complex terwijl tegelijkertijd de bezetting van de wijkteams dynamisch is waardoor met creativiteit, zoals met de inzet van kwaliteitscoaches het doel nagestreefd wordt.      

Children’s Zone werkwijze en gezinsaanpak
Het doel van de CZ-werkwijze is om de thuissituatie van gezinnen te versterken door ouders vaardigheden aan te leren zodat zij hun kinderen een betere toekomst kunnen bieden. Momenteel Is CZ actief in de volgende wijkteams: Afrikaanderwijk, Bloemhof, Carnisse, Feijenoord, Hillesluis, Oud-Charlois, Tarwewijk, Vreewijk en Zuidwijk. Per 1 september zijn ze ook in wijkteam Nieuw Zuid en Heijplaat Pendrecht gestart. Per 1 oktober start de laatste fase van de uitbreiding en starten ze in alle wijken van IJsselmonde (Beverwaard, Lombardije, Groot IJsselmonde noord en zuid) en kan het hele NPRZ-gebied gebruik maken van dit preventieve integrale hulpaanbod.

Naast de Children’s zone wijkcoaches waren er in Tarwewijk en Carnisse ook coaches vanuit de gezinsaanpak actief, dit vanuit de armoede aanpak. Het doel van de gezinsaanpak is het bereiken en ondersteunen van gezinnen met kinderen 0-18 jaar met geldzorgen die niet bereikt worden door het reguliere aanbod, zoals wijkteam en Vraagwijzer. Om zo op middellange termijn een gezonde gezinssituatie te creëren en financiële problemen aan te pakken, zodat op lange(re) termijn de kansen van de kinderen worden versterkt.

De CZ-werkwijze en gezinsaanpak overlappen elkaar en daarom willen we deze efficiënter met elkaar verbinden en versterken. Voor Rotterdam zuid betekent dit dat de gezinsaanpak per 1 mei geïntegreerd is in de Children’s Zone. De werkbare elementen van de gezinsaanpak zijn geborgd in de herijking van de CZ- methodiek. De herijking is afgerond en in oktober worden de nieuwe instrumenten die onderdeel zijn van de methodiek opgeleverd.

Programmatische aanpak 0-4 jarigen
In 2025 geven we uitvoering aan de programmatische aanpak 0-4 jarigen zodat kinderen taalvaardig, motorisch goed ontwikkeld en mentaal gezond op de basisschool komen. De eind 2024 vastgestelde programmatische aanpak 0-4 aanpak voeren we samen met  partners uit. Deze aanpak ziet op een aantal interventies, zoals opvoedondersteuning via programma’s voor in de thuissituatie als in de omgeving zoals kinderopvang, voorschoolse educatie (VE) (zie pijler school), ontmoetingsplekken in de wijk en het vergroten van het bereik van bestaande voorzieningen zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).

Pijler school
De pijler school bestaat uit twee onderdelen: het Nieuw Rotterdams Onderwijsbeleid (NROB) 2024-2027 en het uitvoeringsprogramma Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ). Het NROB vormt de basis voor het onderwijsbeleid in Rotterdam, terwijl het NPRZ-uitvoeringsprogramma dient als een aanvullende intensivering specifiek voor Rotterdam-Zuid. Het uitvoeringsprogramma omvat diverse onderdelen, zoals dagprogrammering, voor- en vroegschoolse educatie (VE), loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB), en kwaliteitsverbetering van het onderwijs.

De gemeente heeft voor de verschillende onderdelen, waarvoor rijksmiddelen beschikbaar zijn gesteld, 50% cofinanciering geborgd. Dit biedt een extra impuls voor Rotterdam-Zuid bovenop de reguliere stedelijke inzet vanuit het NROB.

Dagprogrammering
Om gelijke kansen te realiseren en de talenten van de kinderen beter te benutten werken wij in het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid met de scholen en vele partners aan tien uur extra schooltijd, de Dagprogrammering. In deze uren bieden scholen extra activiteiten aan voor hun leerlingen op het gebied van taal, rekenen, sociaalemotioneel, leren, sport en gezondheid, kunst en cultuur, wetenschap en techniek, ICT en media, natuur en milieu, burgerschap en loopbaanoriëntatie.

Ook in schooljaar 2024-2025 bieden wederom in totaal 41 scholen in Rotterdam Zuid Dagprogrammering aan: 34 scholen in het primair onderwijs en 7 scholen in het voortgezet onderwijs. In het voortgezet onderwijs wordt niet tien uur maar zes uur extra leertijd voor één derde van de leerlingen aangeboden. Op dit moment vinden er gesprekken plaats over uitbreiding van het aantal Dagprogrammeringscholen. 

Ook in schooljaar 2024-2025 zal net als in voorgaande jaren een outputmeting Dagprogrammering worden gedaan. Deze outputmetingen geven inzicht in het aantal Dagprogrammeringsuren die scholen realiseren en welk type activiteiten de scholen aanbieden binnen de Dagprogrammering. Jaarlijks vindt er een schouw Dagprogrammering plaats waarin wordt onderzocht wat goed gaat en wat beter kan en wat de Dagprogrammering oplevert voor leerlingen.

Voorschoolse educatie (ve)
Het Rijk heeft voor 2023 t/m 2025 extra middelen beschikbaar gesteld voor NPRZ in het kader van de specifieke uitkering Kansrijke wijken voor het thema Ontwikkeling Jonge Kind. In 2025 zetten we de regeling voort waardoor in NPRZ-gebied de voorschoolse educatie (ve) gratis is voor kinderen uit de doelgroep Extra Spelen en Leren waarvan het inkomen van de ouders maximaal 130% van het wettelijk sociaal minimum is. De verwachting is dat we met onder andere deze maatregel de voorschoolse educatie in NPRZ een flinke impuls kunnen geven bovenop de inzet vanuit het Nieuw Rotterdams Onderwijsbeleid.

Loopbaanoriëntatie en -begeleiding (lob)
We blijven investeren in het vergroten van gelijke kansen en arbeidsperpectief voor jongeren van Zuid via loopbaanoriëntatie- en begeleiding (lob). Alle scholen op Zuid stellen ieder schooljaar een lob-plan op met ondersteuning van het programma Gaan voor een Baan. De focus ligt hierbij op de (tekort)sectoren met hoge baankansen, namelijk de techniek, haven, logistiek en zorg. 
De profielkeuzes op het vmbo, de in- en uitstroom op het mbo worden jaarlijks gemonitord. De doelstelling is dat 38% van de jongeren van Zuid een mbo-diploma behaald in de richting van techniek, haven en logistiek en 18% in de richting van zorg.

Kwaliteit én aanpak leraren
In het uitvoeringsplan NPRZ wordt kwaliteit gedefinieerd als het inzetten van extra capaciteit om de schoolleiding te versterken, zodat zij de ruimte krijgen om zich te focussen op de kwaliteit van het onderwijs. Hiervoor wordt subsidie verleend: de subsidie Versterking schoolleiding is een nieuwe subsidie om schoolleiders in het NPRZ-gebied te ondersteunen. De subsidie is bedoeld voor de versterking van de schoolleiding in het primair onderwijs met als doel het effectief organiseren van de schoolorganisatie, wat moet leiden tot verbetering van de onderwijskwaliteit

Om het personeelstekort in het onderwijs in het NPRZ-gebied relatief te verminderen, wordt er binnen de lerarenaanpak extra aandacht besteed aan het verlagen van de werkdruk en het ondersteunen van starters en stagiairs. De verwachting is dat deze maatregel de lerarenaanpak een sterke impuls zal geven, bovenop de inspanningen vanuit het Nieuw Rotterdams Onderwijsbeleid.

Pijler Werk
Het is van groot belang om de uitgangspositie van schoolverlaters, werkzoekenden en werkenden van Rotterdam Zuid structureel te versterken. Dat is niet alleen in het belang van de mensen zelf, of van de gemeente Rotterdam. Ook werkgevers en onderwijsinstellingen hebben er een groot belang bij om meer te investeren in het ontsluiten en ontwikkelen van het onbenutte arbeidspotentieel op Zuid.
De personeelstekorten hebben – in weerwil van de opeenvolgende crises - een structureel karakter. Veel werknemers gaan met pensioen en moeten worden vervangen. De structuur van de economie verandert en er ontstaan nieuwe verdienmodellen. Werkgevers worden uitgedaagd om op een andere manier met hun vraag naar arbeidskrachten om te gaan. De bewoners van Zuid moeten kunnen meeprofiteren van de kansen die daardoor ontstaan. Zo worden de economie en de beroepsbevolking van Zuid verder versterkt. Dit is een gedeeld belang dat de partners van het NPRZ met elkaar verbindt: in de wijk, in de sectoren die voor de economische transities van belang zijn (haven, bouw & techniek en zorg) en in de cruciale maatschappelijke beroepen (o.a. kinderopvang, onderwijs, politie, OV).

Een aanzienlijk deel van de beroepsbevolking van Zuid bevindt zich in een kwetsbare positie. Zzp-ers en mensen met flexibele contracten met een lager opleidingsniveau die lager betaald werk doen, raken bij een recessie, of als ze met een tegenslag in hun persoonlijke leven worden geconfronteerd sneller hun werk en inkomen kwijt. Ze beschikken ook minder vaak over de financiële buffers, de vaardigheden en het netwerk om op eigen kracht met tegenslagen om te gaan en zijn dan sneller aangewezen op een uitkering.En hoe langer een werkzoekende in een uitkeringssituatie zit, hoe lastiger het wordt om de connectie met de arbeidsmarkt (weer) te leggen en hoe groter de kans dat er problemen ontstaan rondom schulden of gezondheid die het perspectief op werk ernstig belemmeren. Juist voor mensen die de stap naar werk graag willen zetten en daarvoor bijgeschoold of omgeschoold moeten worden ontstaan dan ingewikkelde situaties.

Het programma Samen voor Zuid wordt in 2025 dan ook gecontinueerd. Verhoudingsgewijs veel werkzoekenden op Zuid die afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering ervaren verschillende problemen bij het vinden van werk.
Daarom worden op Zuid extra consulenten en coaches ingezet. Deze medewerkers besteden samen met de werkzoekende en met betrokken werkgevers gericht aandacht aan het matchen op werk enerzijds en aan de aanpak van de belemmeringen anderzijds, zodat de werkrelatie ook duurzaam wordt. De begeleiding wordt vanuit verschillende disciplines vormgegeven. Indien nodig kan via de wijkteams schulddienstverlening en zorg worden ingezet. Het Werkstation op Zuid en de Leerpraktijkcentra spelen hierin een belangrijke rol. Net als in 2024 wordt in 2025 extra aandacht besteed aan de inkomenszekerheid van mensen die vanuit de uitkering aan het werk gaan. We zien dat veel mensen die (meer) gaan werken dan worden geconfronteerd met schommelingen in hun maandelijkse inkomen Ook wordt extra geïnvesteerd in de beschikbaarheid en toegankelijkheid van kinderopvang. Voor veel (vaak alleenstaande) ouders in de bijstand is dit een belangrijke voorwaarde om de stap naar werk met vertrouwen te kunnen zetten.

Samen voor Zuid heeft zich ten doel gesteld om in 2031 maximaal 10.000 bijstandsgerechtigden in het NPRZ-gebied te hebben. Eind juli 2024 waren dit er 12.970. Om deze doelstelling te halen is er een constante focus nodig op welke activiteiten bijdragen aan deze doelstelling.

Economische structuurversterking
Onder de noemer Cultuur&Campus werken de kunstacademies (Codarts en Willem de Kooning) samen met de Erasmus Universiteit en de gemeente Rotterdam aan een iconisch instituut op Zuid. Op dit moment is de stap naar de grote campus (C&C Doklaan) niet haalbaar. Inzet is om de realisatie van Cultuur&Campus op Zuid stapsgewijs te realiseren via organische groei.  Met innovatieve samenwerking van onderzoek, onderwijs en cultuur en door het iconische en innovatieve karakter, zal Cultuur&Campus bezoekers van binnen en buiten Rotterdam trekken. Zo wordt Zuid niet alleen een gebied om te wonen, maar ook om naartoe te komen. Cultuur&Campus zal daarmee als economisch vliegwiel fungeren.

Als eerste stap wordt vol ingezet op C&C Putselaan. Deze stap is mogelijk door toekenning van Europese subsidie voor het vernieuwende concept Cultuur&Campus. De samenwerkende partijen leggen daar gezamenlijk, en met partners uit de buurt, het fundament voor verdere ontwikkeling. Direct na de bouwvak van 2024 start de verbouwing en verduurzaming van het gemeentelijke monument Putselaan 178. Naar verwachting kan dit gebouw medio 2025 in gebruik worden genomen om de Cultuur&Campus programmering op kleine schaal op te starten.

In het kader van de economische structuurversterking via het NPRZ wordt ook de aanpak van winkelstraten gecontinueerd. De afgelopen jaren is met name bij de Beijerlandselaan/Groene Hilledijk een integrale aanpak ontwikkeld, waarbij deze lange winkelstraat werd gerevitaliseerd. In de integrale aanpak is veiligheid een belangrijke randvoorwaarde. Deze straten hebben het in de breedte zwaar: de branchering is eenzijdig en kwetsbaar, veel ondernemers hebben het moeilijk en/of houden zich bezig met zaken die mogelijk niet volgens wet- en regelgeving zijn.

De integrale aanpak is ontwikkeld om te voorkomen dat deze straten nog verder afglijden. Door het aanpakken van de verouderde fysieke omgeving, een stevige veiligheidsaanpak ter voorkomen van ondermijning en het ontwikkelen van een aantrekkelijk winkelaanbod, worden de winkelstraten weer de economische haarvaten in de wijken die helpen de economie te versterken. Er wordt een begin gemaakt met de aanpak van de Wolphaertsbocht en de Slinge (beiden in Charlois).

AanDeBak-garanties voor jongeren 
De AanDeBak-garantie is een belangrijk instrument binnen het ‘Gaan voor een Baan’ loopbaanoriëntatie en begeleidingsprogramma en wordt dan ook gecontinueerd. Werkgevers(organisaties) stellen baangaranties beschikbaar voor jongeren van Zuid wanneer zij een door hen geselecteerde mbo-opleiding hebben afgerond. Momenteel zijn er 871 AanDeBak-garanties beschikbaar. In 2025 wordt een aantal convenanten hernieuwd waarbij de huidige afspraken verstevigd worden, zodat meer jongeren de AanDeBak-garantie kunnen benutten.  Ook wordt de AanDeBak-garantie landelijk verder uitgerold in andere NPLV gebieden. De instroom op AanDeBak-opleidingen, de instroom bij werkgevers en de salarisperspectieven worden jaarlijks gemonitord.

Pijler Wonen
Projecten in de pijler Wonen kennen een lange doorlooptijd. Tussen start en realisatie ligt vaak een periode van 7 tot 10 jaar. Verwerving van vastgoed, participatie, overeenstemming bereiken met particuliere eigenaren, bouwplanvoorbereiding en herhuisvesting vraagt veel tijd. In 2025 zullen we een nieuwe stap zetten in de realisatie van de projecten uit het door de raad vastgestelde werkprogramma NPRZ 2019 -2022. Deze projecten lopen door.

Daarnaast werken we op basis van de uitkomsten van de midtermreview aan de ontwikkeling en uitvoering van projecten voor het nieuwe Uitvoeringsplan NPRZ 2023- 2027. Daarin is benadrukt dat – in aansluiting op de raadsbrief Stadsvernieuwing 2.0. en de introductie van Wijken aan Zet -  wijkgericht werken en participatie van bewoners belangrijke uitgangspunten zijn bij al onze projecten.

We werken langs 4 sporen:

1. Basisaanpak Particuliere Voorraad (Steigers op Zuid)
   Dit programma is gericht op het wegwerken van achterstallig onderhoud in particuliere panden en activeren van de VVE’s. Waar mogelijk wordt een koppeling met verduurzaming gelegd. Het streven is om iedere collegeperiode 3000 woningen aan te pakken. In 2022 was de realisatie voor collegeperiode 2019-2023 met 3.598 woningen in het kader van steigers op Zuid gehaald. In 2025 werken we door aan het programma uit het huidige collegeperiode, waarbij de verwachting is dat in 2025 2.500 meerjaren onderhoudsplannen (MJOP) zullen zijn opgesteld. Tevens wordt gestreefd naar 1600 aanvragen en opdracht offertes die door VVE's in vergadering worden vastgesteld. Tenslotte wordt ingezet om het achterstallig onderhoud bij 1450 woningen te hebben weggewerkt. Daarnaast is gestart in 2024 met het programma voor deze collegeperiode (2023-2026). De verwachting is dat in 2025 400 meerjaren onderhoudsplannen (MJOP) zullen worden opgesteld. Ook wordt gestreefd naar 80 aanvragen en opdracht offertes die door VVE's in vergadering worden vastgesteld. Tenslotte wordt ingezet om het achterstallig onderhoud bij 40 woningen te hebben weggewerkt.
    
2. Grondige aanpak van de Particuliere Voorraad
   Hier gaat het niet alleen om wegwerken van achterstallig onderhoud maar om een structurele verbetering van de woningvoorraad zodat deze minimaal 20 jaar in goede staat is. We doen dit middels grondige renovatie, gecombineerd met samenvoegen en vergroten, of sloop/nieuwbouw. In het kader van de Regio Deal Rotterdam Zuid (2019-2022) is het streven om 700 – 900 woningen aan te pakken. De projecten hiervoor zijn vrijwel allemaal in uitvoering genomen. Daarnaast werken we nog aan de aanpak van 600 woningen die voortkomen uit een convenant met de corporaties uit 2016. Deze projecten zijn nu dichtbij realisatie b.v. de Mijnkint blokken in de Tarwewijk. Oplevering wordt daar verwacht in 2024. 

   In 2021 hebben we succesvol een aanvraag gedaan voor het Volkshuisvestingfonds. Uit het volkshuisvestingsfonds 2021 (1e tranche) is budget beschikbaar gesteld voor de aanpak van 371 woningen. Eind 2023 en medio 2024 zijn er voor de grondige aanpak Particuliere Voorraad meer middelen beschikbaar gesteld uit het Volkshuisvestingsfonds 2024 (2e en 3e tranche). In de 2e tranche worden er 308 woningen verbeterd, waarbij 193 van deze woningen voor het doel worden ingepond. In de 3e tranche worden 415 woningen verbeterd/verduurzaamd, waarbij 255 van deze woningen voor het doel worden ingepond.

3. Corporatie voorraad
   De corporaties zorgen voor de aanpak van 12.000 woningen op Zuid middels ingrijpende renovatie of sloop/nieuwbouw. Ze financieren dit uit eigen middelen.
    
4. Woonmilieu
   Goed wonen vraagt om meer dan een goede woning. Ook de woonomgeving is van groot belang. We zetten daarom in op verbetering van buitenruimte, winkelstraten en mobiliteit. In de regiodealmiddelen is 23 miljoen gereserveerd voor buitenruimteprojecten. Meerdere buitenruimteprojecten zullen naar verwachting in 2025 worden opgeleverd. Dit betreft de buitenruimte bij de Kokerstraat (fase 2), herstructurering van diverse blokken in de Mijnkintbuurt, Hillehof /Vorkstraat en Tarwekracht: een groene verbindingsroute in de Tarwewijk tussen het Mijnsherenplein en het plein bij de Zwartewaalschool.
   Tevens zal in 2025 worden gestart met de werkzaamheden in de buitenruimteprojecten Park in de Maashaven (Nelson Mandelapark), Carnisselaan, Oud-Carnisse, Goereesestraat en bij de nieuwbouw van de Dukdalf waaraan in de planvorming en uitvoering een bijdrage is gegeven.  Ook de aanpak van de winkelstraten Katendrechtselagedijk/Wolphaersbocht en Beijerlandselaan/Groene Hilledijk draagt bij aan de verbetering van het woonmilieu.

   Eind 2023 is voor de pijler Wonen onder actielijn/ pijler 5 – Grip op Vastgoed een bedrag van in totaal € 5 mln.  toegekend uit de Regio Deal (Regio Deal Rotterdam Zuid II). Het doel is om in kwetsbare wijken de leefbaarheid te verbeteren en de veiligheid te verhogen, onder meer door een meer gemengde woningvoorraad te realiseren via herstructurering.
   Deze middelen worden ingezet  voor een multidisciplinaire “achter de voordeur” aanpak. Daarin worden diverse lopende trajecten, waaronder Goed Huren en Verhuren, Grip op Vastgoed en Instroom en Intensief Beheer nog beter gekoppeld. De aanpak vormt onderdeel van de wijkgerichte aanpak van gemeente en corporaties en draagt bij aan de bescherming van particuliere huurders in een kwetsbare positie, de aanpak van misstanden in de woningvoorraad en (op de langere termijn) verbeteren sociale samenhang en kwaliteit van wonen in de wijk.

In het gemeentelijk coalitieakkoord 2022-2026 zijn middelen (€ 80 miljoen) gereserveerd voor de pijler wonen van NPRZ en zijn opgenomen in de gemeentebegroting.  Deze middelen dienen (deels) als cofinanciering bij andere financieringsbronnen. Bij het schrijven van deze begroting is het uitvoeringsplan 2023 – 2027 vastgesteld door het college van B&W op 21 februari 2023, het basisdocument. In dit uitvoeringsplan, dat afzonderlijk is voorgelegd aan de gemeenteraad, staan de plannen opgenomen voor de komende periode en de besteding van het nieuwe budget.

Pijler Veilig
Integrale aanpak/proces op de winkel/woonstraten In Bloemhof: Putsebocht, Dordtselaan en Strevelsweg
Deze straten verdienen de aandacht vanuit economisch en leefbaarheidsoogpunt. Ook verdienen de ondernemers en bewoners in deze straten alle aandacht. Zeker op de Strevelsweg en Putsebocht waar ook meerdere zorginstellingen gevestigd zijn. 
De drie straten zijn niet vitaal en de inzet is om het winkelaanbod te verkleinen én meer woningen te creëren.

• Het deel van de winkelstraten dat blijft moet vitaler gemaakt worden. 
• Er worden veel misstanden geconstateerd bij ondernemingen en in de woningen.

De veiligheid en leefbaarheid van de straten moet worden vergroot door verschillende vormen van inzet van toezicht zoals bijvoorbeeld Intensief Beheer en Grip op Vastgoed, Ondermijning bij ondernemingen en pandeigenaren moet worden aangepakt door de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Ook de buitenruimte verdient aandacht.
Voor deze aanpak is procesregie nodig. De aanpak van winkelstraten, in combinatie met aanpak ondermijning, de aanpak van de problematiek van de EU-arbeidsmigranten en inzet Intensief Beheer en Grip op Vastgoed, de pandenaanpak en de communicatie met bewoners is complex en moet integraal worden opgepakt. De borging bestaat uit het duurzaam aanpakken van misstanden en het vitaliseren van het winkelstratenaanbod.

Winkelstraten Slinge/Plein 1953/Wolphaertsbocht
De gemeente werkt samen met de politie om twee lange winkelstraten in gebied Charlois te verbeteren. Dit zijn kwetsbare winkelstraten zowel op economisch als op veiligheidsgebied. Het doel van de aanpak is om de economische vitaliteit te herstellen. Hierbij wordt ook gekeken naar de fysieke aspecten op deze winkelstraten (inrichting buitenruimte, bestickering etc).

Het aanbod op deze winkelstraten is eenzijdig. Veel dezelfde winkels komen terug en veelal in kwetsbare branches (bezorging, beauty, Poolse supermarkten, belwinkels etc).

De slechte staat van de winkelstraten doet ook iets met de wijk. Wijkbewoners vragen om andere, meer gevarieerde winkels en gaan ook ergens anders hun boodschappen doen. De winkelstraten bevinden zich in een neerwaartse spiraal. Om de leefbaarheid en de economische vitaliteit te kunnen verbeteren op deze winkelstraten is een lange adem nodig en vraagt dit voor meerdere jaren de integrale inzet die er nu loopt.

VR brillen
In 2024 is Jongerenwerk Op Zuid (JOZ) gestart met de uitvoering van het project CoCo. Dit is een project waarbij les wordt gegeven aan jongeren met als doel jongeren weerbaarder te maken tegen ronselen (specifiek het ronselen voor ‘uithaalklussen’). In deze lessen wordt gebruik gemaakt van VR brillen om jongeren meer aan te spreken en het gesprek op gang te brengen. Om dit project goed ten uitvoering te brengen is een projectleider aangesteld bij JOZ. 

Wat gaat het kosten in 2024?

In onderstaande tabel is op het niveau van de Regiodeal 2019-2022 het totaal van realisatie en begroting opgenomen. Er worden hier alleen nog kosten voor de pijler Wonen op verantwoord. Het openstaand bedrag voor de pijler School is uit de Regiodeal gehaald en in het gemeentefonds gestort. Dit wordt onderstaand verder toegelicht bij de pijler School.

Eind 2023 zijn nieuwe middelen toegekend voor het NPRZ met een nieuwe Regio Deal (2023-2026) en de regeling Kansrijke Wijk (2023-2025). In onderstaande tabel is het totaal van begroting en realisatie opgenomen per pijler/activiteit. Voor alleen de Regio Deal is er met het Rijk een co-financieringsverplichting opgenomen.

Pijler Thuisbasis op orde

Regiodeal 2023-2026 
De regiodeal wordt binnen de pijler Thuisbasis op orde ingezet voor uitbreiding van de capaciteit van de Wijkteams, het vergroten van het bereik van de Children's Zone door meer wijken te bedienen, het versterken van de gezinsaanpak en het vormgeven van de programmatische aanpak 0-4 jaar. 

Kansrijke Wijk (2023-2025) 
Armoedeaanpak en programmatische aanpak 0-4 jarigen wordt met de SPUK middelen versterkt.

Pijler School

Regiodeal 2019-2022
Het openstaand bedrag van deze regeling betreft het convenant ‘herontwerp voortgezet onderwijs Rotterdam Zuid’ wat in 2018 is afgesloten. Deze middelen zijn uit de Regiodeal gehaald en in het gemeentefonds opgenomen. De realisatie van het convenant volgt in 2026, omdat de kosten pas gerealiseerd worden bij oplevering van de nieuwe objecten Plot Z en het Stadionpark in 2026.

Regiodeal 2023-2026 
De regiodeal wordt binnen de pijler school ingezet om uitvoering te geven aan de activiteiten in het kader van loopbaanorientatie, onderwijskwaliteit en de lerarenaanpak.

Kansrijke Wijk 2023-2025
Regeling Ontwikkeling Jonge Kind: De regeling wordt ingezet voor de bekostiging van gratis voorschoolse educatie voor kinderen uit de doelgroep Extra Spelen Leren, waarvan de ouders een inkomen hebben tot 130% van het wettelijk sociaal minimum.

Regeling School & Omgeving: De regeling wordt optimaal ingezet, in combinatie met gemeentelijke middelen, voor het subsidiëren van scholen om Dagprogrammering uit te voeren in het primair en voortgezet onderwijs.

Pijler Werk & economische structuurversterking

Werk
Een groot deel van de huidige activiteiten van Samen voor Zuid zullen in 2025 vervolgd worden. Dit betekent dat de middelen uit de Regiodeal 2023-2026 en de regeling Kansrijke Wijk 2023-2025 in grote lijnen op dezelfde wijze verdeeld zullen worden over de verschillende thema’s:
-    Intensivering uitstroom naar Werk (€ 1,5 mln)
-    Met inkomenszekerheid naar Werk (€ 2,0 mln)
-    Kinderopvang (€ 1 mln)
-    Handhaving (€ 1 mln)
Voor het thema ‘Inkomenszekerheid’ is er in deze verdeling ca. € 0,6 mln beschikbaar voor het verlagen van de caseload van inkomensconsulenten. Aangezien dit minder direct bijdraagt aan de doelstellingen van het programma Samen voor Zuid zullen deze middelen vanaf juli 2024, en daarmee ook in 2025, een andere bestemming krijgen. 
Door de schaarste op de huidige arbeidsmarkt heeft het bovendien tijd gekost om voor een aantal projecten mensen te werven in 2024. Daarmee zullen naar verwachting niet alle middelen worden uitgegeven in 2024; deze worden doorgeschoven naar 2025.  In het laatste kwartaal van 2024 wordt het plan voor 2025 gemaakt waarbij exacte verdeling over de verschillende thema’s nog kan wijzigingen. 

Economische structuurversterking
De beschikbare middelen uit de Regiodeal voor Cultuur en Campus zullen in 2025 worden gebruikt voor personele inzet (€ 0,5 mln) en voor programmering (€ 0,25 mln).

Pijler Wonen

Regiodeal 2019-2022 (verlengd t/m 2031)
1.Grondige aanpak
Binnen de grondige aanpak via sloop-nieuwbouw is er voor het jaar 2025 € 3,60 mln. begroot. Eind 2020 is de gemeenteraad niet akkoord gegaan met de integrale herstructurering van de Fazantstraat en daarom wordt er een gewijzigde aanpak uitgewerkt waarin samenvoeging en woningverbetering een prominente plaats hebben. Hierbij worden voor 2025 € 3,60 mln. aan bestedingen verwacht voor alternatieve projecten waarvan de planvoorbereiding inmiddels is gestart. Dit betreft vooral de gebiedsaanpak in de wijk Bloemhof waarvan het proces in 2023 is gestart en in 2025 doorloopt in voorbereiding .  
 
2.Woonmilieus: buitenruimte en winkelstraten
Binnen de meerjarige en integrale aanpak woonmilieus: winkelstraten en buitenruimte is er voor het jaar 2025 € 1,07 mln begroot.
Voor de aanpak van de buitenruimte rondom de nieuwe woningen is de totale rijksbijdrage in het kader van de regiodeal NPRZ € 6,3 mln. Voor 2025 wordt hiervan aan bestedingen begroot € 1,07 mln. voor o.a. de projecten Carnisse Goereestraat, parkeren in Carnisse, Eksterstraat, Mijnkintbuurt fase 1, 2 en 3 en Park in de Maashaven.
 
3.Regionale spreiding
Voor de regionale spreiding is er voor het jaar 2025 € 0,- begroot. Naar verwachting zal in 2024 op basis van de provinciale eindverantwoording het laatste bedrag (maximaal € 0,5 mln) worden overgemaakt.  Bijdragen worden zowel in het kader van de jaarrekening van de gemeente Rotterdam als in deze rapportage naar het Rijk pas als besteding opgenomen wanneer de provincie subsidies heeft vastgesteld op basis van door de gemeenten geleverde prestaties (gestart zijn met de bouw van de extra woningen. Binnen de regionale Spreiding werkt de provincie Zuid-Holland aan het borgen van de ontwikkeling van de goedkope woningvoorraad in de regio. Onderdeel hiervan is een financiële incentive in het kader van de opgave in Rotterdam Zuid voor díe regiogemeenten waar extra DAEB-woningen (Dienst van Algemeen Economisch Belang) worden gerealiseerd. De financiering van deze stimuleringsmaatregel bestaat naast de provinciale inbreng (€ 4 mln.) uit een bijdrage vanuit de regiodeal Rotterdam Zuid van € 1 mln. De regeling is ingegaan per 1 juni 2020 en loopt tot 1 januari 2024. In 2021 heeft de gemeente Rotterdam overeenkomstig eerder gemaakte afspraak aan de provincie Zuid-Holland een bijdrage van € 1 mln. formeel verleend als cofinanciering voor de door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland vastgestelde subsidieregeling “Spreiding sociale woningbouw regio Rotterdam” (totaal subsidiebudget € 5 mln). De eerste € 0,5 mln (50%) is in 2021 als voorschot naar de provincie overgemaakt.  Naar verwachting zal in 2024 op basis van de provinciale eindverantwoording het laatste bedrag (maximaal € 0,5 mln) worden overgemaakt.  Bijdragen worden zowel in het kader van de jaarrekening van de gemeente Rotterdam als in deze rapportage naar het Rijk pas als besteding opgenomen wanneer de provincie subsidies heeft vastgesteld op basis van door de gemeenten geleverde prestaties (gestart zijn met de bouw van de extra woningen).

Regiodeal 2023-2026
Het doel is om in kwetsbare wijken de leefbaarheid te verbeteren en de veiligheid te verhogen, onder meer door een meer gemengde woningvoorraad te realiseren via herstructurering. Deze middelen (€ 5 mln) worden in 2025 en 2026 ingezet voor een multidisciplinaire “achter de voordeur” aanpak. Daarin worden diverse lopende trajecten, waaronder Goed Huren en Verhuren, Grip op Vastgoed en Instroom en Intensief Beheer nog beter gekoppeld. De aanpak vormt onderdeel van de wijkgerichte aanpak van gemeente en corporaties en draagt bij aan de bescherming van particuliere huurders in een kwetsbare positie, de aanpak van misstanden in de woningvoorraad en (op de langere termijn) verbeteren sociale samenhang en kwaliteit van wonen in de wijk.

Pijler Veilig

Regiodeal 2023-2026 
In 2025 continueren we de integrale aanpak winkelstraten in Bloemhof en Charlois. Vanuit Veiligheid worden projectmatig contacten met ondernemers onderhouden, integrale controles uitgevoerd en op casusniveau misstanden ondermijning opgepakt. Vanaf het najaar van 2024 worden bij wijze van pilot mogelijk laanstewards ingezet als extra ogen en oren in de winkelstraten van Charlois. Bij succes wordt de inzet van laanstewards in 2025 gecontinueerd. 

Kansrijke Wijk (2023-2025)
De middelen vanuit de regeling Kansrijke Wijk worden in 2025 volledig besteed aan de inzet van een projectleider ten behoeve van de uitvoering van het project CoCo.

Programmabureau, onderzoek & participatie

Programmabureau
De middelen die beschikbaar zijn in de regeling Kansrijke Wijk voor de uitvoeringsorganisatie worden  gebruikt om een deel van de personeelskosten van het programmabureau NPRZ te dekken. 

Onderzoek
In de Regio Deal Rotterdam-Zuid II is afgesproken dat er een NPRZ onderzoeksagenda wordt opgesteld en zijn er voor de uitvoering ook middelen vrij gemaakt. Met deze middelen kunnen interventies van het NPRZ worden onderzocht, kunnen interventies worden verbeterd en kunnen resultaten worden gemonitord. Hiermee wordt kennis opgedaan die ook voor andere regio’s relevant kan zijn. Vanuit de Regio Deal is hiervoor 1,0 mln euro beschikbaar, verspreidt over de jaren t/m 2026. De gemeente levert in dezelfde periode 2023-2026 volgens afspraak 1,0 mln cofinanciering. De NPRZ Kennis- en Onderzoeksagenda wordt ontwikkeld door het NPRZ Programmabureau, de vaststelling vindt in 2024 plaats door het NPRZ-bestuur en zal jaarlijks een update krijgen. Bestedingen zullen naar verwachting vanaf 2025 worden gedaan. 
Vanuit de regeling Kansrijke Wijk is daarnaast 0,3 mln beschikbaar voor voorbereidend onderzoek naar de Gezonde Leefomgeving. Deze middelen worden t/m 2025 ingezet in samenwerking met de Erasmus Universiteit en woningcorporaties.

Participatie
In 2025 zal het burgerberaad plaatsvinden. De beschikbare middelen voor participatie in de Regiodeal worden daarom met name in 2025 hier aan besteed.