Begroting 2025
Financiën
Paginanummer in website: 158Financiën
Financiële bijstellingen
Bijstellingen Stedelijke ontwikkeling | Begroting 2024 | Begroting 2025 | Raming 2026 | Raming 2027 | Raming 2028 | ||
Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2024 | 38.473 | 59.740 | 73.619 | 80.468 | 86.019 | ||
Bijstellingen Tweede Herziening 2024 / Begroting 2025 | 11.485 | 6.207 | 9.869 | 13.537 | 13.093 | ||
Kasschuif Coöperatieve Woonvormen | Kasschuiven | 325 | -78 | -78 | -169 | 0 | |
Kasschuif Haven, geluid en stikstof | Kasschuiven | 500 | -500 | 0 | 0 | 0 | |
Kasschuif Statushouders - Inburgering | Kasschuiven | 7.112 | -4.016 | -3.454 | 358 | 0 | |
Kasschuif Toegankelijkheid | Kasschuiven | -278 | 139 | 139 | 0 | 0 | |
Kiezen voor Rotterdam 2025 en verder | Kiezen voor Rotterdam | 0 | 3.231 | 4.895 | 4.895 | 4.895 | |
Kiezen voor Rotterdam: Effecten op de programmalasten | Kiezen voor Rotterdam | 0 | -132 | -68 | -68 | -68 | |
Actualisatie investeringen en desinvesteringen grondexploitaties | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -779 | -815 | -801 | -787 | -772 | |
Kostenverhaal | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Negatief resultaat grondexploitaties door hogere rekenrente | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -23.100 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Parkeerbaten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -3.300 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Positief resultaat grondexploitaties | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 16.500 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Rente-effect grondexploitaties | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 2.700 | 2.700 | 2.700 | 2.700 | |
Bestemmingsreserve Autoluw Fonds | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Bodem | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Doorbouwfonds | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | Reserves | 10.800 | -2.700 | -2.700 | -2.700 | -2.700 | |
Bestemmingsreserve Herinrichting Van Meekerenplein | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve ICT | Reserves | 250 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Invoeringskosten Omgevingswet | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Mitigerende Maatregelen Geluidskwestie Stadhuisplein | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor | Reserves | 3.183 | 5.175 | 5.603 | 6.288 | 6.311 | |
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Toegankelijkheid Rotterdam onbeperkt | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Verevening kostenverhaal | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Handhaving energielabel C kantoren | Taakmutaties | 0 | 0 | -4 | -4 | -4 | |
Uitvoeringskosten Omgevingswet | Taakmutaties | -1.748 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 2.020 | 3.204 | 3.636 | 3.023 | 2.731 | |
Begroting na wijzigingen | 49.957 | 65.948 | 83.488 | 94.005 | 99.112 |
Toelichting financiële bijstellingen
Kasschuif Coöperatieve Woonvormen
Het college heeft als ambitie om in deze collegeperiode 3 collectieve woonvormen te realiseren. De uitvoering is in 2024 gestart en loopt door tot en met 2027. Omdat er inmiddels meer inzicht is in de lasten, gekoppeld aan de verwachte uitvoering, wordt er € 325.000 van 2024 doorgeschoven naar 2025 tot en met 2027: € 78.000 naar 2025 en 2026, € 169.000 naar 2027.
Kasschuif Haven, geluid en stikstof
Voor onder meer stikstof en havengeluid zijn aanpakken in ontwikkeling die worden bekostigd uit het budget voor Haven, stikstof en geluid. Deze aanpakken vormen onderdeel van NOVEX Haven, een brede aanpak met het Rijk en organisaties in de regio. De voortgang en besluitvorming daarover verlopen minder snel dan voorzien, waardoor er tot nu toe minder uren en kosten zijn gemaakt. Na de zomer 2024 neemt de inzet toe, maar het zwaartepunt in de uitwerking ligt in 2025. Hierdoor wordt er € 500.000 vanuit 2024 doorgeschoven naar 2025.
Kasschuif Statushouders – Inburgering
Het Rijk heeft de gemeente Rotterdam een taakstelling opgelegd voor het huisvesten van statushouders. Omdat de corporatievoorraad niet voldoende is om deze statushouders allemaal te huisvesten, is er aanvullende huisvesting nodig. Dit gebeurt vooral door bestaande gebouwen te veranderen in woningen en door de bouw van flexwoningen. Door de komst van de doorstroomlocatie schuift het benodigde budget op in de tijd. Er is een meerjarig beeld opgesteld waardoor het meerjarige effect beter is in te schatten. Hierdoor wordt € 7,5 mln lastenbudget vanuit 2024 en 2027 doorgeschoven naar 2025 en 2026. In de begroting wordt € 4,0 mln doorgeschoven naar 2025 en € 3,5 mln in 2026.
Kasschuif Toegankelijkheid
In 2024 worden alle budgetten voor het programma Toegankelijkheid Rotterdam Onbeperkt toegevoegd aan de bestemmingsreserve Toegankelijkheid Rotterdam Onbeperkt. Deze bestemmingsreserve is nodig om de motie Maak Bedrijven Toegankelijk te kunnen uitvoeren. Om alle budgetten in 2024 te kunnen toevoegen aan de reserve, worden de lastenbudgetten uit 2025 en 2026 verschoven naar 2024, € 139.000 per jaar.
Kiezen voor Rotterdam 2025 en verder
Bij de Voorjaarsnota 2023 is besloten tot een organisatieopgave van € 150 mln. De organisatieopgave is verder uitgewerkt in Kiezen voor Rotterdam. Kiezen voor Rotterdam heeft als doel om tot een kleinere slagvaardige organisatie te komen.
Dat betekent dat de gemeente dingen anders gaat doen en dit leidt tot een verlaging van de lasten voor personeel. Dit staat uitgebreid toegelicht in de paragraaf Bedrijfsvoering. De besparing voor 2024 van € 20 mln is bij de Voorjaarsnota en Eerste Herziening 2024 verdeeld over de begrotingsprogramma's. De besparing voor 2025 en verder is nu structureel verdeeld over de begrotingsprogramma’s.
Kiezen voor Rotterdam: Effecten op de programmalasten
Kiezen voor Rotterdam beoogt een bezuiniging en doorontwikkeling van de organisatie. Voor de begroting 2025 leidt Kiezen voor Rotterdam tot lagere personeelslasten en ook tot lagere programmalasten, bijvoorbeeld voor de overige organisatiekosten. Hierdoor dalen eveneens de baten en lasten die intern worden doorbelast of die de gemeente verrekent met externen.
Actualisatie investeringen en desinvesteringen grondexploitaties
Alle baten en lasten van grondexploitaties verlopen via de balans, volgens de voorschriften van het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV). Het effect van de wijzigingen van de grondexploitatieportefeuille is saldoneutraal. De verwachting voor 2024 is dat de lasten van de investeringen, vooral voor bouw- en woonrijp maken, overige kosten en ureninzet, per saldo lager uitkomen (€ 4,0 mln). De desinvesteringen - uitgiften in eigendom en overige inkomsten - vallen € 19,3 mln lager uit.
Actualisatie kapitaallasten
Kapitaallasten bestaan uit afschrijvingen en rente op investeringen. De kapitaallasten zijn aangepast. Daar zijn twee redenen voor. De eerste is dat er nieuwe en bijgestelde investeringskredieten zijn. De tweede reden is dat de ramingen per jaarschijf zijn geactualiseerd. In de paragraaf Investeringen staan gedetailleerde overzichten van lopende en nieuwe kredieten.
Kostenverhaal
In de bestuursopdracht Financiële Sturing Stadsontwikkeling is gekeken naar de bouw, duurzaamheid en economische opgaven. Ook is bekeken of deze structurele taken van Stadsontwikkeling anders zijn te financieren dan uit de algemene middelen. Een van de posten waarop meer inkomsten zijn te verkrijgen is het meer verhalen van kosten voor aanleg van voorzieningen op private partijen. Hiervoor is jaarlijks € 5 mln begroot. In de praktijk blijkt dit nog niet haalbaar en ontstaat er daardoor een knelpunt in de begroting. Voor 2024 is de verwachting dat € 500.000 aan extra inkomsten reëel is. Het resterende knelpunt van € 4,5 mln kan voor 2024 binnen het programma Stedelijke Ontwikkeling incidenteel gedekt worden. Er loopt een onderzoek om te kijken hoe het knelpunt structureel opgelost kan worden.
Negatief resultaat grondexploitaties door hogere rekenrente
Door een wijziging in het BBV is het begrote interne omslagpercentage voor bouwgronden in exploitatie (BIE) met ingang van 2025 gelijk aan de omslagrente voor investeringen. De rente voor de BIE stijgt daardoor met ingang van 2025 van 1,2% naar 2,5%. Dit heeft tot gevolg dat de netto contante waarde van de grondexploitaties moet worden berekend met dit hogere rentepercentage. Het meerjarige financiële effect moet conform de BBV direct worden verwerkt in de grondexploitaties en wordt voor de totale grondexploitatieportefeuille berekend op een eenmalige aanpassing van per saldo € 23,1 mln. De verliesvoorziening wordt hierop ook bijgesteld.
Parkeerbaten
De parkeerbaten vallen € 3,3 mln lager uit. Dat komt vooral door achterblijvende inkomsten uit kort parkeren op straat en lagere opbrengsten uit parkeernaheffingen. In het centrumgebied is het aantal parkeertransacties en de parkeerduur teruggelopen. Mogelijk wijken automobilisten vanwege het hogere centrumtarief uit naar goedkopere parkeerplaatsen in de omgeving. Ook de slechte bereikbaarheid door diverse wegwerkzaamheden en afsluitingen, en het slechtere weer in het eerste kwartaal, hebben mogelijk geleid tot minder stadsbezoek.
De lagere inkomsten uit parkeernaheffingen zijn mede een gevolg van door de gemeente niet beïnvloedbare systeemstoringen. Door deze storingen was het tijdelijk niet mogelijk om naheffingen op te leggen. Duidelijk is dat de financiële impact van een systeemstoring groter is geworden door de uitbreiding van betaald parkeren en het aantal scanauto’s.
Positief resultaat grondexploitaties
Op basis van een voorlopige prognose op de grondexploitatieportefeuille is voor 2024 een resultaat van € 16,5 mln positief begroot. Deze prognose is nog met vele onzekerheden omgeven. De marktomstandigheden blijven aanzienlijk bepalend. De komende maanden vindt de jaarlijkse actualisatie van de grondexploitatieportefeuille plaats inclusief de meerjarige ontwikkeling van kosten en opbrengsten en de verwerking van de wijziging van de rekenrente. Deze zullen invloed hebben op het resultaat.
Rente-effect Grondexploitatie
Door de bovengenoemde wijziging in het BBV (staat beschreven bij ‘Negatief resultaat grondexploitaties door hogere rekenrente)’, waarbij het begrote interne omslagpercentage voor bouwgronden in exploitatie (BIE) met ingang van 2025 gelijk wordt gesteld aan de omslagrente voor investeringen, wordt in relatie tot een eenmalige aanpassing van € 23,1 mln ook vanaf 2025 een hogere toegerekende rente op de grondexploitaties van jaarlijks € 2,7 mln.
Bestemmingsreserve Autoluwfonds
In 2024 wordt deze bestemmingsreserve voor € 4 mln ingezet. Voor het project Gezonde wijken door gezond reizen wordt € 1,2 mln gefinancierd uit deze bestemmingsreserve. Dit valt onder het programma Energietransitie, waarbij het gaat om € 2,8 mln. In de begroting van 2024 was een onttrekking van € 5,0 mln voorzien. Zowel de onttrekking als de lagere lasten worden begroot, waardoor deze bijstelling per saldo € 0 is.
Bestemmingsreserve Bodem
De uitvoeringsaanpak van de 3 gasfabrieken - Keilehaven, Kralingen en Feijenoord - is geactualiseerd. De begroting wordt bijgesteld door vertraging in de planontwikkeling van gasfabriek Feijenoord, financiering van de lasten in de 1e fase door bijdragen derden voor de gasfabriek Keilehaven, en vertraging in de werkzaamheden aan de gasfabriek Kralingen. De lasten en onttrekking uit de bestemmingsreserve Bodem worden in 2024 en 2025 naar beneden bijgesteld, met € 2,0 mln voor 2024 en € 100.000 voor 2025.
In de jaren 2026 tot en met 2028 worden de lasten en onttrekking aan de bestemmingsreserve met € 500.000 naar boven bijgesteld. Zowel de onttrekking als de bijstelling in de lasten worden begroot, waardoor deze bijstelling per saldo € 0 is.
Bestemmingsreserve Doorbouwfonds
Voor het Doorbouwfonds staat een reeks begroot die nog niet is bijgesteld naar aanleiding van de laatste inzichten. In tegenstelling tot het in de tabel genoemde bedrag van 1,7 mln. wordt er op dit moment voor het doorbouwfonds in 2024 een onttrekking van € 12 mln verwacht. In 2025 € 19 mln en vanaf 2026 de resterende ca. € 21 mln.
Afgelopen periode is de governance van het doorbouwfonds opgesteld, en zijn de bestedingsdoelen geoormerkt (Raadbrief besteding Doorbouwfonds). Op dit moment wordt het fonds en de beheersing hiervan ingeregeld in de begrotingsstructuur. De cijfermatige verwerking van de besteding voor 2024 vindt hierdoor plaats bij de Eindejaarsbrief 2024 teneinde onrechtmatigheden te voorkomen, de jaarschijven 2025 en verder worden verwerkt bij de Voorjaarnota 2025.
Bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget
In 2024 zijn de werkzaamheden begonnen voor het project Mobiele werktuigen. Hiermee worden in 2024 en 2025 lasten verwacht met dekking uit de bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget. De begroting wordt hierop bijgesteld. De lasten en onttrekking uit de bestemmingsreserve Duurzaamheidsbudget worden met € 550.000 per jaar naar boven bijgesteld. Omdat zowel de onttrekking als de hogere lasten worden begroot, is deze bijstelling saldoneutraal.
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling
De inzet van de reserve Gebiedsontwikkeling is geactualiseerd. Dit leidt tot een hogere onttrekking in 2024 van € 1,2 mln en in 2025 van € 737.944. Bij diverse projecten is sprake van lagere en hogere onttrekkingen, zoals het project Evenementen op het dak Museumparkgarage, Het park, Rivieroevers Rottekades, Toermalijn-Wildenburg, Brainpark en Rivieroevers. Zowel de onttrekking als de hogere lasten worden begroot, waardoor deze bijstelling per saldo € 0 is.
Vanwege de directe relatie tussen de eenmalige afwaardering op de grondexploitaties van 23,1 mln en de structurele hogere toegerekende rente (beide als gevolg BBV wijziging) is het wenselijk deze voor zover mogelijk tegen elkaar weg te laten vallen. Om dit mogelijk te maken valt eenmalig 10,7 mln vrij uit de Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling. Vervolgens zal in de jaren 2025 t/m 2028 dit bedrag worden toegevoegd gedekt vanuit de hogere toegerekende rente van 2,7 mln.
Bestemmingsreserve Herinrichting Van Meekerenplein
In antwoord op de Motie Oud-Crooswijk uit 2016 is een Plan van Aanpak Oud-Crooswijk opgesteld. Een van de projecten in dit Plan van Aanpak is de aanpak van de buitenruimte in het Van Meekerengebied. De verwachte start van de uitvoering van fase 1 van het inrichtingsplan is eind 2025. De uitvoering duurt tot 2030. Het toegezegde bedrag van € 3,5 mln voor de aanpak van de buitenruimte is opgenomen in de begroting 2025.
Naar verwachting is het nodig om vanaf 2026 aanspraak te maken op het beschikbare budget voor de uitvoering van het inrichtingsplan. Om het bedrag beter financieel beheersbaar te houden, is het voorstel om dit bedrag in een bestemmingsreserve voor het project buitenruimte Van Meekerenplein op te nemen. Voordeel daarvan is het zeker stellen van het budget voor dit project. Dat is gunstig, gezien de complexiteit en afhankelijkheden van andere partners, zoals Havensteder.
Bestemmingsreserve ICT
De bij de jaarrekening 2023 gevormde bestemmingsreserve voor de ICT-ondersteuning van bouwaanvragen wordt bij het programma Stedelijke Ontwikkeling onttrokken, de lasten vinden plaats op het programma Bestaande Stad.
Bestemmingsreserve Invoeringskosten Omgevingswet
In 2024 worden het totale bedrag van de bestemmingsreserve invoeringskosten Omgevingswet toegevoegd aan de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds. Hiermee is er een bestemmingsreserve waarin geld voor de Omgevingswet is opgenomen voor hetzelfde doel. Zowel de onttrekking als de hogere lasten worden begroot, zodat deze bijstelling per saldo € 0 bedraagt.
Bestemmingsreserve Mitigerende Maatregelen Geluidskwestie Stadhuisplein
In de Voorjaarsnota 2023 is er € 4,1 mln toegekend voor ‘Fysieke geluidsmaatregelen ten behoeve van bestemmingsplan Lijnbaankwartier-Coolsingel’. Hiervan is € 310.000 uitgegeven. Alle resterende financiën zijn begroot voor 2024. Door de complexiteit van het dossier is een realistische planning voor de uitgaven voor de komende jaren nog niet te maken. Daarom is het voorstel het resterende bedrag van € 3,8 mln in de bestemmingsreserve op te nemen. In 2024 wordt uitgegaan van een onttrekking aan deze gevormde reserve van € 1,5 mln en in 2025 van € 1,4 mln. Zowel de onttrekking als de hogere lasten worden begroot, zodat per saldo deze bijstelling € 0 bedraagt.
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid
De inzet van de reserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid is geactualiseerd. Deze actualisatie leidt tot een hogere onttrekking in 2024 van € 1,4 mln en in 2025 van € 77.000. Op diverse projecten is sprake van lagere en hogere onttrekkingen, zoals onder andere Gebiedsaanpak Bloemhof, buitenruimte Vreewijk en Riederkop. Zowel de onttrekking als de hogere lasten worden begroot; per saldo is deze bijstelling daardoor € 0.
Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor
De inzet van de reserve Rotterdamse Investering Motor (RIM) is geactualiseerd en leidt per saldo tot een lagere onttrekking in 2024 van € 2,5 mln en in 2025 een hogere onttrekking van € 1,7 mln. Op diverse projecten is sprake van lagere en hogere onttrekkingen, zoals voor de Blankenburgtunnel, Stadionpark, Boergoensehof en Het Park. Zowel de onttrekking als de hogere lasten worden begroot, waardoor deze bijstelling per saldo € 0 is.
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds
Uit het gemeentefonds is lastenbudget toegekend voor de uitvoeringskosten Omgevingswet en begroot als materieel budget. Daarnaast is het programma Luchtkwaliteit geactualiseerd. De financiën worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds. Hierdoor worden de lasten in 2024 met € 2,1 mln verhoogd en toegevoegd aan de bestemmingsreserve. Zowel de toevoeging als de hogere lasten worden begroot, zodat deze bijstelling per saldo € 0 bedraagt.
Bestemmingsreserve Toegankelijkheid Rotterdam onbeperkt
Het voorstel is om de budgetten voor het programma Toegankelijkheid Rotterdam Onbeperkt toe te voegen aan een nieuwe bestemmingsreserve Toegankelijkheid Rotterdam Onbeperkt. Deze reserve is nodig om de motie Maak Bedrijven Toegankelijk uit te voeren. De lastenbudgetten worden met € 1,6 mln verlaagd en toegevoegd aan de bestemmingsreserve. Zowel de lagere lasten als de toevoeging aan de bestemmingsreserve worden begroot. Per saldo bedraagt deze bijstelling dan ook € 0.
De lasten en onttrekking uit de bestemmingsreserve Toegankelijkheid Rotterdam Onbeperkt worden in de diverse jaren begroot: in 2024 € 250.000, in 2025 € 700.000, in 2026 € 524.000, en in 2027 € 100.000. Doordat zowel de lasten als de onttrekkingen aan de bestemmingsreserve worden begroot, daardoor zijn deze bijstellingen per saldo € 0.
Bestemmingsreserve Verevening kostenverhaal
Het gaat hier om een technische verschuiving binnen de administratie van Gebiedsontwikkeling. Per saldo bedraagt de bijstelling € 0.
Handhaving Energielabel C kantoren
Uit het gemeentefonds is budget toegekend voor handhaving energielabel C kantoren, € 3.600 in de jaren 2025 tot en met 2028. De begroting wordt hierop bijgesteld.
Uitvoeringskosten Omgevingswet
Uit het gemeentefonds is budget toegekend voor uitvoeringskosten Omgevingswet van € 1,7 mln in 2024. De begroting wordt hierop bijgesteld.
Technische Wijzigingen
In dit programma zijn er diverse technische wijzigingen geweest, de grootste wijzigingen zijn:
- De meebeweegsystematiek is vanaf de Voorjaarsnota 2024/1ste begrotingsherziening niet meer van toepassing. Dit betekent dat er geen afdracht meer nodig is bij uitbreiding van de formatie en inhuurbudgetten. Hierdoor ontstaat er een financieel voordeel bij dit programma van € 2,2 mln vanaf 2024 en verder;
- De budgetten zijn vanaf het jaar 2025 geactualiseerd naar het prijspeil 2025. Daarnaast zijn de loonbudgetten vanaf 2024 bijgesteld met 0,93% naar aanleiding van de cao 2024 (- € 1,5 mln in 2024 tot - € 3 mln in 2028). Nadere informatie is opgenomen bij Grondslagen;
- Budgetoverheveling naar programma Stedelijke ontwikkeling voor actualisatie werkpakket (€ 1,8 mln in 2024 en € 254.000 vanaf 2025 en verder);
- Stopzetting van de interne doorbelasting van de inzet van projectadministrateurs (- € 2,3 mln structureel vanaf 2024). Dit is een technische wijziging tussen programma Overhead en programma Stedelijke Ontwikkeling om de administratieve afhandeling van de inzet van projectadministrateurs te versimpelen. Deze bijstelling is op organisatieniveau saldoneutraal;
- Actualisatie formatie (- € 697.000 in 2024 en - € 1,4 mln tot 2028);
- Kiezen voor Rotterdam: (- € 21.000 in 2024, € 376.000 in 2025 tot € 383.000 in 2028). Bij de Voorjaarsnota 2023 is besloten tot een organisatieopgave van € 150 mln. De organisatieopgave is verder uitgewerkt in Kiezen voor Rotterdam. Kiezen voor Rotterdam heeft als doel om een kleinere slagvaardige organisatie te komen. Dat betekent dat de gemeente dingen anders gaat doen en dit leidt tot een verlaging van de lasten voor personeel. Dit staat uitgebreid toegelicht in de paragraaf Bedrijfsvoering. De besparing voor 2024 van € 20 mln is bij de Voorjaarsnota en Eerste Herziening 2024 verdeeld over de begrotingsprogramma's. De besparing voor 2025 en verder is nu structureel verdeeld over de begrotingsprogramma's;
- Er is sprake van achterstallig onderhoud van het object Katoenveem. Er wordt niet meer voldaan aan het benodigde kwaliteitsniveau en werkzaamheden zijn onvermijdelijk. Het noodzakelijke herstel van het achterstallig onderhoud wordt ingeschat op € 2,4 mln. Op basis van het Besluit Begroten en Verantwoorde (BBV) wordt daartoe een voorziening gevormd binnen het programma Stedelijke Ontwikkeling;
- Overige technische wijzigingen (€ 1,2 mln in 2024, - € 1 mln in 2025 aflopen naar - € 497.000 in 2028).
Overzicht baten en lasten
Overzicht van baten en lasten Stedelijke ontwikkeling | Realisatie 2023 | Begroting 2024 | Begroting 2025 | Raming 2026 | Raming 2027 | Raming 2028 | |
Baten exclusief reserves | 320.917 | 358.611 | 396.836 | 410.885 | 406.670 | 411.486 | |
Bijdragen rijk en medeoverheden | 20.526 | 17.764 | 16.948 | 21.520 | 11.533 | 10.167 | |
Financieringsbaten | 8 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 308.861 | 334.863 | 381.856 | 389.438 | 394.308 | 400.610 | |
Overige baten | -8.478 | 5.984 | -1.968 | -73 | 829 | 709 | |
Lasten exclusief reserves | 339.821 | 376.672 | 360.131 | 346.549 | 323.265 | 317.583 | |
Apparaatslasten | 197.820 | 223.189 | 230.212 | 228.513 | 228.151 | 228.151 | |
Inhuur | 28.075 | 24.747 | 22.441 | 22.514 | 22.152 | 22.152 | |
Overige apparaatslasten | 4.565 | 3.671 | 4.032 | 4.011 | 4.011 | 4.010 | |
Personeel | 165.180 | 194.770 | 203.740 | 201.989 | 201.989 | 201.989 | |
Overige verrekeningen | -42.949 | -52.464 | -55.625 | -57.863 | -58.389 | -58.947 | |
Overige verrekeningen | -42.949 | -52.464 | -55.625 | -57.863 | -58.389 | -58.947 | |
Programmalasten | 184.951 | 205.947 | 185.544 | 175.899 | 153.503 | 148.379 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 128.977 | 148.136 | 127.481 | 112.464 | 87.485 | 79.674 | |
Kapitaallasten | 19.594 | 19.670 | 23.018 | 28.600 | 31.557 | 34.344 | |
Overige programmalasten | 7.709 | 7.589 | 4.082 | 4.090 | 4.093 | 4.094 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 28.670 | 30.552 | 30.963 | 30.745 | 30.368 | 30.268 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -18.905 | -18.062 | 36.705 | 64.336 | 83.405 | 93.902 | |
Saldo voor reserveringen | -18.905 | -18.062 | 36.705 | 64.336 | 83.405 | 93.902 | |
Reserves | 26.711 | 68.019 | 29.243 | 19.152 | 10.601 | 5.210 | |
Onttrekking reserves | 58.432 | 62.321 | 35.853 | 22.262 | 13.711 | 8.320 | |
Bestemmingsreserve Actieplan Luchtkwaliteit | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Autoluw fonds | 2.243 | 2.827 | 6.000 | 5.000 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Bodem | 3.281 | 4.550 | 6.270 | 3.340 | 2.760 | 2.760 | |
Bestemmingsreserve Doorbouwfonds | 5.250 | 1.720 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Doorontwikkeling Organisatie | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget | 0 | 550 | 550 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Energietransitie | 1.147 | 906 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | 5.006 | 5.909 | 2.791 | 1.100 | 1.100 | 500 | |
Bestemmingsreserve ICT | 0 | 250 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Invoeringskosten Omgevingswet | 0 | 650 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Kansrijke wijken | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Middensegment Huur | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve mitigerende maatregelen geluidskwestie Stadhuisplein | 0 | 1.500 | 1.400 | 675 | 296 | 0 | |
Bestemmingsreserve NPRZ | 8.468 | 10.666 | 1.596 | 1.200 | 335 | 58 | |
Bestemmingsreserve Stadsinitiatief | 1.800 | 453 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve stedelijke bereikbaarheid (waaronder Maastunnel) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Stimulering bouwproductie | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds | 573 | 4.414 | 1.113 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Upgrade voor the skate! | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Verkeer en Vervoer 2011 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Verkeerscirculatieplan (VCP) | 877 | 1.241 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Vervoer over water | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Resilience | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toegankelijkheid Rotterdam onbeperkt | 0 | 250 | 699 | 524 | 100 | 0 | |
Verevening kostenverhaal | 0 | 400 | 400 | 400 | 400 | 400 | |
Rotterdams Investeringsmotor | 29.787 | 26.035 | 15.034 | 10.023 | 8.720 | 4.602 | |
Toevoeging reserves | 67.269 | 10.565 | 6.610 | 3.110 | 3.110 | 3.110 | |
Bestemmingsreserve Autoluw fonds | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Doorbouwfonds | 56.331 | 1.427 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | 0 | 0 | 2.700 | 2.700 | 2.700 | 2.700 | |
Bestemmingsreserve herinrichting Van Meekerenplein | 0 | 0 | 3.500 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve mitigerende maatregelen geluidskwestie Stadhuisplein | 0 | 3.871 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Stimulering bouwproductie | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds | 0 | 3.284 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Verkeerscirculatieplan (VCP) | 2.500 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Segmentering Bouwplannen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toegankelijkheid Rotterdam onbeperkt | 0 | 1.573 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Verevening kostenverhaal | 4.600 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Rotterdams Investeringsmotor | 3.838 | 410 | 410 | 410 | 410 | 410 | |
Vrijval reserves | 35.548 | 16.263 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Actieplan Luchtkwaliteit | 993 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Autoluw fonds | 0 | 1.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Duurzaamheid gebieden | 37 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | 2.000 | 10.800 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Infrastructuur | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg | 677 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Invoeringskosten Omgevingswet | 0 | 3.036 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Kansrijke wijken | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Middensegment Huur | 0 | 1.427 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve stedelijke bereikbaarheid (waaronder Maastunnel) | 18 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Stimulering bouwproductie | 6.331 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Upgrade voor the skate! | 113 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Verkeer en Vervoer 2011 | 255 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Resilience | 125 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Segmentering Bouwplannen | 25.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | 7.807 | 49.957 | 65.948 | 83.488 | 94.005 | 99.112 |
Toelichting overzicht baten en lasten
Baten
De baten bestaan grotendeels uit grondopbrengsten, canonopbrengsten, opbrengsten uit erfpachtconversies en het uitvoeren van opdrachten voor externe opdrachtgevers. Voor de grondopbrengsten geldt dat op basis van de wet- en regelgeving de baten van grondverkopen in de exploitatie worden verwerkt met een tegenboeking onder de overige baten. Hierdoor ontstaat er geen effect op het saldo. Daarnaast bestaan de baten uit parkeerinkomsten op straat en in de parkeergarages, uitpondingen (bijbetaling bij een functiewijziging van een object, zoals de verkoop van een voormalig sociale huurwoning) en de bijdrage voor het railinfrastructuurproject Hoekse Lijn.
Lasten
De lasten bestaan uit grondexploitaties ten behoeve van gebiedsontwikkelingen en lasten voor personele inzet. Tevens zijn er lasten die voortvloeien uit onder andere het jaarlijks vervangen van verkeerslichtinstallaties, de inzet voor straatparkeren, de exploitatie en het beheer van parkeergarages en het fiscaal handhaven, fietsvoorzieningen, openbaar vervoer, stedelijke bereikbaarheid en verkeersveiligheid.
Reserves
De mutaties op de reserves hebben betrekking op de bestemmingsreserves Autoluw fonds, Bodem, Doorbouwfonds, Energietransitie, Gebiedsontwikkeling, Rotterdamse Investeringsmotor, Middensegment Huur, Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ), Stadsinitiatief, Taakmutaties Gemeentefonds en Verkeerscirculatieplan. De onttrekkingen aan de bestemmingsreserves worden ingezet voor Hart van Zuid, Hoekse lijn, A16 Rotterdam, Stadshavens, Binnenstad, Inrichting buitenruimte gebieden stedelijke bereikbaarheid en andere projecten.
Meerjarig verloop
De baten laten voor de jaren 2024 tot en met 2028 meerjarig een stijgend verloop zien. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere parkeerbaten en stijging van begrote grondopbrengsten. De hogere grondopbrengsten gaan ook gepaard met hogere lasten. Door de hogere lasten is er op bestemmingsreserves ook een stijgende trend te zien.
Programma en Rotterdamse taakvelden
Saldo programma Stedelijke ontwikkeling/Rotterdams taakveld | Begroting 2024 | Begroting 2025 | Raming 2026 | Raming 2027 | Raming 2028 |
Stedelijke ontwikkeling | 49.957 | 65.948 | 83.488 | 94.005 | 99.112 |
Beheer overige gebouwen en gronden | 17.088 | 24.223 | 30.468 | 35.510 | 41.902 |
Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | 10.746 | 6.689 | 6.690 | 6.694 | 6.694 |
Milieubeheer - Duurzaam, bodem, geluid en handhaving | -30.367 | -31.750 | -30.207 | -30.276 | -30.276 |
Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Landschap | -13.528 | -12.380 | -12.099 | -12.097 | -12.096 |
Openbaar vervoer | -13.714 | -12.586 | -12.580 | -12.259 | -12.254 |
Parkeerbelasting | 150.709 | 163.793 | 169.129 | 169.134 | 169.093 |
Parkeren | -22.556 | -19.162 | -21.015 | -21.013 | -21.009 |
Ruimtelijke Ordening - Ontwikkeling | 7.487 | 8.588 | 8.595 | 7.970 | 7.970 |
Verkeer en vervoer - Bereikbaarheid | -7.691 | -7.588 | -7.585 | -7.584 | -7.584 |
Verkeer en vervoer - Ontwikkeling | -20.006 | -20.424 | -20.975 | -20.287 | -20.231 |
Wonen en bouwen | -28.211 | -33.455 | -26.934 | -21.787 | -23.097 |
Reserves
Onder dit programma vallen de volgende reserves:
Begroting bestemmingsreserves Stedelijke ontwikkeling | 31-12-2024 | 31-12-2025 | 31-12-2026 | 31-12-2027 | 31-12-2028 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stedelijke ontwikkeling | 111.510 | 100.149 | 91.810 | 89.854 | 88.894 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve Autoluw fonds | 12.045 | 6.045 | 1.045 | 1.045 | 1.045 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve Bodem | 26.536 | 20.266 | 16.926 | 14.166 | 11.406 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve Doorbouwfonds | 50.788 | 50.788 | 50.788 | 50.788 | 50.788 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | 13.864 | 13.773 | 15.373 | 16.973 | 19.173 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve herinrichting Van Meekerenplein | 0 | 3.500 | 3.500 | 3.500 | 3.500 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve ICT | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve Invoeringskosten Omgevingswet | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve Middensegment Huur | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve mitigerende maatregelen geluidskwestie Stadhuisplein | 2.371 | 971 | 296 | 0 | 0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve Stadsinitiatief | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestemmingsreserve Verkeerscirculatieplan (VCP) | 381 | 381 | 381 | 381 | 381 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toegankelijkheid Rotterdam onbeperkt | 1.323 | 624 | 100 | 0 | 0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Verevening kostenverhaal | 4.200 | 3.800 | 3.400 | 3.000 | 2.600 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Toelichting reserves
Bestemmingsreserve Autoluw fonds
De bestemmingsreserve Autoluw is primair verbonden aan het begrotingsprogramma Stedelijke ontwikkeling. Met de reserve worden projecten en werkzaamheden uitgevoerd die bijdragen aan het autoluwer maken van de stad. Bij enkele van de projecten voor duurzame mobiliteit komt de onttrekking van de reserve ten gunste van het programma Energietransitie.
Bestemmingsreserve Bodem
De bestemmingsreserve wordt gevoed met rijksmiddelen voor bodemsanering. Aan deze reserve worden gelden onttrokken ten behoeve van meerjarige uitgaven voor bodemsanering.
Bestemmingsreserve Doorbouwfonds
Voor het Doorbouwfonds staat een reeks begroot die nog niet is bijgesteld naar aanleiding van de laatste inzichten. In tegenstelling tot het in de tabel genoemde bedrag van € 1,7 mln wordt er op dit moment voor het doorbouwfonds in 2024 een onttrekking van € 12 mln verwacht. In 2025 € 19 mln en vanaf 2026 de resterende ca. € 21 mln.
Afgelopen periode is de governance van het doorbouwfonds opgesteld en zijn de bestedingsdoelen geoormerkt (Raadbrief besteding Doorbouwfonds). Op dit moment wordt het fonds en de beheersing hiervan ingeregeld in de begrotingsstructuur. De cijfermatige verwerking van de besteding voor 2024 vindt hierdoor plaats bij de Eindejaarsbrief om onrechtmatigheden te voorkomen. 2025 en verder worden verwerkt bij de Voorjaarnota 2025.
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling
Vanwege de directe relatie tussen de eenmalige aanpassing van € 23,1 mln en de structurele hogere toegerekende rente ad € 2,7 mln per jaar (beide als gevolg BBV-wijziging) is het wenselijk deze voor zover mogelijk met elkaar te verrekenen tegen elkaar weg te laten vallen. Om deze verrekening mogelijk te maken wordt eenmalig € 10,8 mln onttrokken uit de Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling en zal in de jaren 2025 t/m 2028 dit bedrag worden teruggeboekt gedekt vanuit de hogere toegerekende rente van 2,7 mln per jaar.
Bestemmingsreserve Herinrichting Van Meekerenplein
In 2016 is het plan van aanpak Oud-Crooswijk opgesteld. Een van de projecten is de aanpak van het Van Meekerenplein. Een bedrag is gereserveerd voor de herinrichting van de ruimte rond het Van Meekerenplein. Doel is het perspectief voor de Crooswijker in Oud-Crooswijk te verbeteren. De uitwerking van het masterplan is vastgesteld in de raadsvergadering van 4 april 2024.
De einddatum is aangepast naar 31 december 2030.
Bestemmingsreserve mitigerende maatregelen geluidskwestie Stadhuisplein
In de Voorjaarsnota 2024 zijn alle financiële middelen met betrekking tot de geluidskwestie Stadhuisplein opgenomen in de begroting 2024 om deze middelen in een bestemmingsreserve Mitigerende Maatregelen Geluidskwestie Stadhuisplein op te nemen. Door de complexiteit van het dossier is een realistische planning voor specifieke jaren voor de uitgaven nog niet te maken. Het project loopt door tot in 2027. De einddatum wordt aangepast van 1 januari 2027 naar 31 december 2027.
Bestemmingsreserve Verkeerscirculatieplan (VCP)
Deze bestemmingsreserve is bij de begroting 2023 opgesteld om de doorstroming in de hele stad te bevorderen voor fiets, openbaar vervoer en deelvervoer. De einddatum wordt aangepast van 31 december 2024 naar 31 december 2025, omdat de middelen beschikbaar moeten blijven overeenkomstig de periode waarin de lasten worden verwacht.
Bestemmingsreserve Toegankelijkheid Rotterdam onbeperkt
De middelen in deze reserve worden beschikbaar gesteld om zoveel mogelijk te organiseren om Rotterdamse bedrijven te ondersteunen en faciliteren om hun gebouwen fysiek toegankelijk te maken (Motie Maak Bedrijven Toegankelijk).
De einddatum is aangepast van 31 december 2026 naar 31 december 2027, omdat de middelen beschikbaar moeten blijven overeenkomstig de periode waarin de lasten worden verwacht. Er zijn onttrekkingen begroot aan deze reserve. De onttrekkingen aan de reserve vinden alleen plaats op het programma Stedelijke Ontwikkeling. Het vormen van de bestemmingsreserve is nodig om aan de Motie Maak Bedrijven Toegankelijk uitvoering te kunnen geven.
Bestemmingsreserve Verevening kostenverhaal
In de bestuursopdracht Financiële Sturing Stadsontwikkeling is er gekeken naar de structurele taken van Stadsontwikkeling die vallen onder de bouw, duurzaamheid en economische opgaven en deze anders te financieren dan met de algemene middelen. Het knelpunt kan incidenteel (2024) gedekt worden binnen het programma Stedelijke Ontwikkeling. Er loopt een onderzoek om te kijken hoe het knelpunt structureel opgelost kan worden voor de jaren 2025 tot en met 2028.