Doel: Veilige stad

Wat willen we bereiken?

Rotterdam is een veilige stad zijn waar iedereen zich welkom en thuis voelt. Dit meten we aan de hand van de Veiligheidsindex dat deel uitmaakt van het Wijkprofiel.

Wat gaan we daarvoor doen?

Wijkveiligheid

• In samenwerking met de wijkraad, bewoners en wijkprofessionals, acties uitvoeren die gericht zijn op het vergroten van de wijkveiligheid.
• Werken aan wijkveiligheid met bijvoorbeeld de pleinenaanpak, stewards, jongerenwerkers, mosquito’s, cameratoezicht, Buurt Preventie en het Veiligheidsloket waar bewoners en ondernemers overlast kunnen melden. Ook zijn er actieprogramma’s, waaronder Geweldig Beverwaard, het Buurtverbeterplan Pupillenbuurt en het actieprogramma ‘Meer grip op arbeidsmigratie’.
• In de wijken Beverwaard, Pendrecht, Hoek van Holland, Rozenburg, Lombardije, Bloemhof zijn participatieve acties gericht op het vergroten van de veiligheidsbeleving. Voor andere wijken, waaronder de Tarwewijk, wordt onderzocht wat specifiek nodig is om de veiligheidsbeleving te vergroten.
• In alle wijken zijn accounthouders Veiligheid actief. In de wijken Bloemhof, Carnisse, Hillesluis, Tussendijken, Lombardijen en in het Centrum is er extra aandacht voor wijkveiligheid, bijvoorbeeld door de inzet van stadsmariniers.
• In juni 2024 is het cameraproject Bloemhof voltooid, waarbij negen camera’s zijn geplaatst. Dit project heeft als doel om de openbare orde problematiek te handhaven die – veelal – jongeren met crimineel gedrag veroorzaken. Daarnaast is een tweetal mobiele camera’s in de maanden juli en augustus 2024 ingezet in de omgeving van de Maasboulevard. Het doel van de aanpak is het zo spoedig mogelijk terugdringen van de overlast in de woonomgeving. Ook hebben wij aandacht voor de jongere (minderjarige) personen die zich op deze locatie ophouden.
• Op 2 juli 2024 heeft de driehoek besloten om het bestaande cameragebied Lombardijen uit te breiden met een camera aan de Hippiashof, vanwege aanhoudende overlast in de openbare ruimte. De uitvoering vindt naar verwachting plaats in het derde kwartaal van 2024.
• In 2025 worden alle toezichtcamera’s geëvalueerd. In deze evaluatie worden tevens outputdoelen per cameragebied opgenomen, conform de uitwerking van de motie ‘Doelen duidelijk in beeld’.

Ondermijning in de haven en de stad

• De gezamenlijke aanpak van drugscriminaliteit in de haven, waarin negen publieke en private partijen samenwerken, wordt voortgezet. Met ingang van 2024 is er structurele financiering vanuit het Rijk voor de Uitvoeringsagenda Haven. Doel is de drugscriminaliteit en corruptie binnen het havengebied te verminderen en te voorkomen, met aandacht voor de economische concurrentiepositie van de haven.
• De samenwerking tussen Antwerpen, Hamburg en Rotterdam in de aanpak van georganiseerde drugscriminaliteit in de haven wordt in 2025 voortgezet.
• De gemeente blijft zich samen met de partners in Rotterdam inzetten om de weerbaarheid van de haven tegen de invloeden van drugscriminaliteit te vergroten en jongeren en havenpersoneel daartegen te beschermen.
• De gemeente pakt met partners ondermijnende criminaliteit aan. Het gaat bij deze aanpak om een aantal zaken, zoals signalering om de informatiepositie te verbeteren, het opwerpen van barrières, vergroting van de bewustwording en het creëren van weerbaarheid. Het gaat daarnaast om een concrete bestuursrechtelijke, strafrechtelijke, privaatrechtelijke of fiscaalrechtelijke aanpak. Daarnaast stimuleren wij positieve ontwikkelingen en zetten we in op publiek-private samenwerking. 
• Op basis van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen (Bibob) en volgens het gemeentelijke Bibob-beleid onderzoekt de gemeente vergunningaanvragen, vastgoedtransacties en subsidieverstrekking. Aan de hand van de onderzoeksresultaten kan de gemeente voorkomen dat wij onbedoeld criminele activiteiten faciliteren. 

Radicalisering, extremisme, polarisatie en maatschappelijke onrust

Rotterdam wil radicalisering, extremisme, polarisatie en maatschappelijke onrust tegengaan. Dat gebeurt op basis van de Rotterdamse aanpak Radicalisering, Extremisme en Polarisatie (REP). De aanpak bestaat uit preventieve groepsgerichte interventies, deskundigheidsbevordering, een persoonsgerichte aanpak bij radicalisering en extremisme, alertheid op mogelijke sociale instabiliteit, en advies en inzet bij polarisatie.

Digitale criminaliteit

De komende jaren zet de gemeente in op:

• Deelname aan en organiseren van – al dan niet bestuurlijke - cybercrisesoefeningen met belangrijke partners.
• Samenwerking met Stichting FERM op een gezamenlijke inzet voor een sterkere weerbaarheid tegen digitale criminaliteit in het havenindustrieel complex van Rotterdam.
• Bestrijding van digitale criminaliteit in samenwerking met de politie, het Openbaar Ministerie en de Veiligheidsalliantie Rotterdam

High Impact Crimes

De gemeente werkt aan het voorkomen en terugdringen van overvallen, straatroven en woninginbraken. Dat gebeurt met een integrale persoonsgerichte aanpak van daders van high-impact-crimes (HIC), en met preventieacties – zowel online als in de wijken - gericht op ondernemers en inwoners van de stad. Slachtoffers van HIC-delicten krijgen de nodige nazorg om hun gevoel van veiligheid te herstellen.

Jeugdoverlast en -criminaliteit

• Vanaf januari 2024 zijn er extra jongerenwerkers gestart met als doel jeugdcriminaliteit- en overlast te voorkomen. Dit doen zij in de domeinen waar de jeugd zich het meest in begeeft; op school, de straat en online. Een deel van deze extra capaciteit is aanwezig op scholen die meewerken aan de ambitie en maatregelen uit het vorig jaar getekende convenant veiligheid in en om de school. De extra jongerenwerkers zijn een investering uit het coalitieakkoord.
• De pleinstewards zijn nu ruim een jaar actief in diverse wijken, waar zij werken aan het tegengaan van (jeugd)overlast en beschikbaar zijn voor bewoners en ondernemers voor diverse vragen en klachten. In het najaar start een evaluatie naar de ervaringen van deze inzet.
• De gemeente voert diverse preventieve programma’s en projecten uit met als doel bewustwording rondom criminaliteit en de verleidingen van de straat/online te vergroten. Concrete resultaten zijn de film Zwijgrecht, het programma Geweldig Rotterdam en de campagne Chat erover in samenwerking met Fier.
• Het programma Preventie met Gezag is actief, waarmee de aanpak van jeugdcriminaliteit en overlast in vier gebieden is geïntensiveerd.  Dit betreft de gebieden Charlois, Delfshaven, Feijenoord en IJsselmonde. Het programma is binnen de gemeente een aanvulling op de bestaande aanpak en ook partners zoals politie, Openbaar Ministerie, HALT en de jeugdketen (d.w.z. de jeugdstrafketen: Raad voor Kinderbescherming, Jeugdbescherming) doen mee.
• Op dit moment wordt er gewerkt aan een nieuwe aanpak jeugdcriminaliteit om de ambities uit het coalitieakkoord te realiseren. In deze aanpak staat de leef- en belevingswereld van de jeugd centraal en ligt de nadruk op het versterken van de professionals in de wijk en het gebied.

Veilig Openbaar Vervoer

• Financiering van de volledig risicogestuurde inzet van ov-surveillanten in de metro op woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag van 17.30 uur tot einde dienst.
• Financiering van de opleiding van ov-surveillanten tot ov-surveillant-plus of junior boa-ov, en financiering van hun daadwerkelijke inzet als ov-surveillant-plus. Deze surveillanten krijgen de bevoegdheid om beperkt te kunnen handhaven, bijvoorbeeld door het uitdelen van boetes. De ov-surveillant-plus kan eventueel doorgroeien tot een volwaardige boa-ov. Op deze manier maakt het college, in nauwe afstemming met de RET, de ambitie waar om toezicht en handhaving in de metro tijdens de avond en het begin van de nacht te versterken om zo de sociale veiligheid op peil te houden.
• In opdracht van de gemeenteraad investeert het college de komende jaren extra in sociale veiligheid in OV, door uitvoering te geven aan motie Coenradie ‘impuls handhaving OV’ t.b.v. het versterken en intensiveren van handhaving met name in de avond/begin nacht (jaarlijks € 500.000 euro, van 2024 t/m 2026). Gemeente en RET zijn momenteel in gesprek over hoe deze extra middelen de komende jaren moet worden ingezet.

Woonoverlast

• Per 1 januari 2024 is het Actieplan woonoverlast 2024-2028 van kracht. Op dit moment is de gemeente bezig het uitvoeringsplan woonoverlast in lijn te brengen met het nieuwe actieplan. De aanpak van woonoverlast is deze zomer opnieuw bij de Rotterdammer onder de aandacht gebracht met een communicatiecampagne.
• Om het vertrouwen van melders in de gemeentelijke aanpak van woonoverlast te vergroten, zet de gemeente de komende jaren in op het verbeteren van de communicatie met de melder. Met een nieuwe enquête peilen we of het vertrouwen groter wordt en waar het nodig is om de communicatie bij te stellen. De uitkomsten van de enquête worden jaarlijks geëvalueerd, met 2024 als nulmeting.
• In Kralingen wordt sinds 2022 gebruikt gemaakt van het stoplichtmodel in de aanpak van (studenten)woonoverlast. Dit model maakt de overlast inzichtelijk, zorgt voor een betere dossieropbouw voor de inzet van instrumenten uit de escalatieladder en de meldingsbereidheid onder omwonenden neemt toe. Het model is succesvol in de aanpak van woonoverlast en wordt daarom in 2024 breder in de stad ingezet. Hiervoor stelt de gemeente een zorgvuldig afwegingskader op, zodat in het vierde kwartaal de eerste straten buiten Kralingen aangewezen kunnen worden.
• In 2024 is een nieuw zaaksysteem opgeleverd, waarmee onderscheid wordt gemaakt op type melding. Dit maakt het mogelijk om in 2025 meer informatie gestuurd te werken en sneller in te spelen op trends in woonoverlast. Als bijvoorbeeld in een specifieke straat of wooncomplex een toename van een bepaald soort woonoverlast wordt gesignaleerd, kan hier direct gericht op worden ingezet.

Levendige stad

Ten behoeve van levendige en veilige uitgaansnachten worden 21 horecastewards in de avond en in de nacht ingezet, op vrijdagen en op zaterdagen. Ook is eind 2023 de pilot gestart van de SAFE’R SPOT. Deze spot is een vaste plek waar bezoekers van de avond- en nachthoreca op vrijdag en zaterdagnacht terecht kunnen als zij hulp of ondersteuning nodig hebben, bijvoorbeeld als zij zich onveilig voelen of iets vervelends hebben meegemaakt. De pilot loopt door tot eind 2024. De resultaten van tussentijdse evaluatie van het eerste half jaar laten zien dat de aanwezigheid van de Safe’R spot gewenst is. De vaste post op Stadhuisplein wordt goed gewaardeerd en de medewerkers ervaren dat ze door hun aanwezigheid, erger voorkomen. Ingegeven door de achterblijvende bezoeken aan de mobiele post heeft het college besloten om voor de resterende duur van het pilotjaar alleen de vaste post te blijven inzetten. Parallel wordt een aanbestedingstraject gestart om te onderzoeken of na het pilotjaar een externe partij de Safe'R Spot kan uitvoeren.

• In het eerste halfjaar 2024 zijn de nieuwe horecagebiedsplannen vastgesteld. Met de nieuwe horecagebiedsplannen is in de stad meer ruimte voor (nacht)horeca mogelijk gemaakt. Op sommige plekken wordt juist een pas op de plaats gemaakt qua horeca-ontwikkeling, om de balans tussen levendigheid en leefbaarheid niet (verder) te verstoren. Op vijftien locaties wordt ruimte geboden aan de ontwikkeling van 24-uurshoreca. Naast nieuwe locaties, gaat het ook om de mogelijkheid tot verzwaring van de vergunning op bestaande locaties. Ook is met de nieuwe horecagebiedsplannen gekeken waar in de stad de mogelijkheid geboden kan worden om terrassen structureel te verruimen.
• Een nieuwe samenwerkingsovereenkomst over het toezicht op de horeca is in de maak en wordt naar verwachting in het vierde kwartaal 2024 vastgesteld. Later dit jaar wordt ook het nachtplan vastgesteld en start een campagne om initiatiefnemers in de nacht op de hoogte te brengen van De Nachtdienst (dedicated team nachtleven, bestaande uit verschillende gemeentelijke disciplines en N8W8 R’dam).

Actieprogramma EU-arbeidsmigranten 

Sinds 2021 kent Rotterdam met het actieprogramma ‘Werken aan een menswaardig bestaan’ een integrale aanpak op het gebied van arbeidsmigratie. In het aangescherpte actieprogramma ‘Meer grip op arbeidsmigratie’ (medio 2023 - medio 2026) gaat Rotterdam onverminderd door met inzet op het gebied van registratie, bevordering van zelfredzaamheid en tegengaan van uitbuiting en overlast. De gemeente versterkt de inzet in de belangrijkste wijken, start een regionale coalitie met werkgevers en zet druk op het Rijk om wetgeving te realiseren. De doelen en acties per actielijn staan vermeld in het actieprogramma ‘Meer grip op arbeidsmigratie’. De gemeenteraad ontvangt jaarlijks een voortgangsrapportage.

Hoe meten we dat?

Toelichting indicatoren

Veiligheidsindex

Over de target veiligheid, veiligheid in de stad en ontwikkelingen die wij in de stad zien, presenteert het college eens per twee jaar aan de raad het wijkprofiel. Het wijkprofiel wordt iedere twee jaar samengesteld op basis van data van het voorgaande jaar. Het wijkprofiel 2022 is dus gebaseerd op data uit 2021. De Veiligheidsindex is één van de drie pijlers van het wijkprofiel en bestaat uit een subjectieve en een objectieve index.

De vijf laagst scorende wijken *) op de VI van 2022 (Carnisse, Hillesluis, Tussendijken, Tarwewijk, Lombardijen) laten in 2026 een stijging van tenminste 5 punten zien t.o.v. 2022.

*) hierbij worden de atypische wijken (Zuiderpark/Zuidrand, Cool, Zuidplein) buiten beschouwing gelaten. In deze wijken zijn relatief veel bezoekers. De score op de Veiligheidsindex is hierdoor vertekend.

Totaal aantal handhavers

Definitie handhavers: boa’s, wijkbeheerders en de taakaccenten jeugd, wonen, drank & horeca, bike, motor, gevaarlijke en hinderlijke honden, markten, ondermijning, schoon en milieu (inclusief inhuur). In totaal werken in 2024 449 fte handhavers bij de gemeente (peildatum 20 augustus 2024). Dit is inclusief ingehuurde medewerkers. 

Aantal HIC-delicten

Resultaten:

HIC-cijfers eerste half jaar 2024 (januari t/m juni):

• Woninginbraken: 488, een daling van 25,9% t.o.v. dezelfde periode 2023
• Straatroven: 193, een stijging van 32,2% t.o.v. dezelfde periode 2023
• Overvallen: 14, een daling van 41,6% t.o.v. dezelfde periode 2023

In vergelijking met het eerste half jaar van 2023 is het aantal woninginbraken en overvallen in 2024 verder gedaald. Het aantal straatroven is gestegen. Dit is een landelijke trend waarbij vooral het aantal straatroven onder jeugdigen toeneemt. Daarnaast is deze stijging voor een klein deel te verklaren door de manier van registreren, in sommige gevallen zijn overvallen geregistreerd als straatroof (bijv. overvallen op maaltijdbezorgers). Ten opzichte van het eerste half jaar van 2019 (pré-corona) is het totaal aantal HIC-delicten in Rotterdam nog altijd sterk dalend van 1169 naar 695 (-40,5%).

Veiligheid Openbaar Vervoer (metro)

De cijfers Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer zijn afkomstig uit de OV-klantenbarometer. De OV-Klantenbarometer is het landelijk onderzoek naar de mening van reizigers in onder andere het stads- en streekvervoer. (cijfers sociale veiligheid over 2024 zullen pas in voorjaar 2025 beschikbaar komen en zoals te doen gebruikelijk worden meegenomen in voorjaarsrapportage).