Hervormingsagenda en regionale opdracht kostenbeheersing 

De kosten voor de jeugdzorg binnen de gemeente Rotterdam zijn het afgelopen jaar fors toegenomen. Daarom is naast de Rotterdamse Bestuursopdracht Zorg (BOZ) een Regionale Bestuursopdracht Kostenbeheersing (RBOK) gestart. Samen met regiogemeenten en de jeugdzorgaanbieders werkt de gemeente Rotterdam aan het terugdringen van de kostenstijging. In het eerste kwartaal van 2024 heeft het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdzorg Rijnmond (GRJR) hiervoor een maatregelenpakket vastgesteld. De eerste van deze maatregelen zijn uitgewerkt en ingevoerd. Naast de BOZ en de RBOK is een extra Rotterdamse ambitie afgesproken. De maatregelen voor deze extra Rotterdamse ambitie zijn momenteel in ontwikkeling of in uitwerking. 

Na raadpleging van verschillende zorgaanbieders, zijn de inkoopdocumenten voor de Wmo-maatwerkondersteuning op 30 januari 2024 gepubliceerd. Daarop hebben 89 zorgaanbieders zich ingeschreven voor de verschillende opdrachten. Na de beoordeling door de gemeente van deze inschrijvingen vond in juli 2024 de gunning plaats. Met 77 zorgaanbieders zijn contracten afgesloten voor de Wmo-maatwerkondersteuning vanaf 2025. Deze ondersteuning bestaat bijvoorbeeld uit semimurale ondersteuning aan Rotterdammers die wel zelfstandig wonen, maar daarbij ondersteuning in de nabijheid nodig hebben. Ook gaat het om gezinsondersteuning en om ondersteuning voor Rotterdammers die te maken hebben met huiselijk geweld. De doelen hiervan zijn gericht op veiligheid, herstel en relatiedynamiek. In de opdrachtverlening zijn verder doelen opgenomen uit de Bestuursopdracht Zorg om via inkoop bij te dragen aan een betaalbaar, uitvoerbaar en houdbaar te houden zorgstelsel. In de contracten met aanbieders is bijvoorbeeld meer aandacht voor monitoring en sturing op passende zorg en tijdig afschalen. Ook zijn er verbeteringen aangebracht in het administratieve proces van bijstellen van indicaties n.a.v. gewijzigde zorgbehoefte. De contracten hebben in beginsel een looptijd van drie jaar. Er zijn drie verlengingsmogelijkheden, de eerste keer voor maximaal twee jaar en de tweede en derde keer voor maximaal één jaar.

Een groot deel van de 77 gecontracteerde zorgaanbieders had al eerder een contract met de gemeente. Er zijn 32 nieuwe zorgaanbieders bijgekomen. Daarvan was een deel al actief in Rotterdam als pgb-aanbieder of onderaannemer voor de Wmo. Met de gunning is een divers aanbod voor kwetsbare Rotterdammers voor de komende contractperiode gewaarborgd. 

Voor cliënten die na de gunning te maken kregen met een andere zorgaanbieder, geldt een overgangsperiode die maximaal één jaar duurt. De tarieven voor 2025 gaan omhoog. Dat komt vooral door de stijging van loonkosten in de zorg. Er zijn ook kostenverlagende aspecten, bijvoorbeeld voor de overhead. Soms is de samenstelling van zorgteams veranderd doordat functies in lagere salarisschalen aan deze teams zijn toegevoegd. Maar per saldo leiden de nieuwe tarieven tot hogere kosten. In de begroting 2025 is hiermee rekening gehouden.

De vraag naar zorg blijft groeien. Daardoor stijgt de druk op zorgmedewerkers en stijgen ook de zorguitgaven voor de gemeente. Houdbaarheid, uitvoerbaarheid en betaalbaarheid van de zorg staan onder een toenemende druk. De bestuursopdracht Zorg is bedoeld om oplossingen te bedenken om de groeiende vraag en de oplopende gemeentelijke zorguitgaven te remmen, om zo de zorg voor de Rotterdammers toekomstbestendig te houden. 

In mei stelde de gemeenteraad het plan ‘Passende Zorg voor Heel de Stad’ vast. Dit plan biedt het kader voor het aanbod van maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp voor Rotterdammers. Het plan is een aanvulling op het beleidskader ‘Heel de Stad'. De uitgangspunten van ‘Heel de Stad’ blijven onverkort gelden, maar wel passend binnen de beperkte arbeidscapaciteit en budget.  

Eind april 2024 zijn nieuwe maatregelen gepresenteerd die met zorg- en welzijnsaanbieders zijn ontwikkeld. Zij onderschrijven de noodzaak tot verandering, ook vanwege de grote problemen op de arbeidsmarkt. Met de nieuwe maatregelen stelt de gemeente zich kritischer op bij de afweging wie welke zorg op welk moment krijgt. Daarbij bekijkt de gemeente ook wie mogelijk geholpen is met andere vormen van hulp. De invoering van de maatregelen loopt.

In januari 2024 zijn twee pilots begonnen, in Bloemhof en Schiebroek. Het doel is dat professionals in het sociaal domein zich meer kunnen inzetten voor bestaanszekerheid. Onderdeel van de pilots zijn ‘casuïstiektafels’ om vastgelopen situaties te bespreken. Door die besprekingen kunnen professionals zich meer verbinden met de formele en informele netwerken in de pilotwijken. Extra inzet van een ‘verbinder’ moet leiden tot het bouwen van dergelijke formele en informele netwerken. De uitvoering van de ‘motie infopleinen’ helpt de bewoners in deze wijken hun weg naar hulp beter te vinden. Op die manier kunnen problemen vroegtijdig in beeld komen en kan aan oplossingen worden gewerkt voordat inzet van dure zorg nodig is.  

Binnen de gemeentelijke organisatie groeit het inzicht dat niet elke hulpvraag een zorgvraag is. Er is sprake van een cultuuromslag, waarbij medewerkers met elkaar kritisch kijken naar de toegang tot zorg en de dienstverlening herijken: ‘Samen Zuinig op Zorg’. Daarnaast is er in de samenleving een andere blik op zorg nodig. Er is een brede mentaliteitsverandering nodig. De campagne ‘Praat vandaag over morgen 010’ is van start gegaan om Rotterdammers aan te sporen nu al na te denken en te praten over hoe ze later in hun leven de zorg willen organiseren, als de vanzelfsprekendheden van nu er niet meer zijn.  

In het in maart 2024 vastgestelde Actieplan Buitenslapers staan 18 maatregelen om het aantal buitenslapers terug te dringen en de overlast door het buitenslapen tegen te gaan. De maatregelen moeten dakloosheid tegengaan, perspectief bieden, hardnekkige overlastgevers aanpakken en leiden tot beter omgevingsbeheer.

Een van de maatregelen is het bieden van laagdrempelige opvang voor dakloze EU-migranten. Sinds 1 juni is er zowel ’s nachts als overdag opvang die plek biedt voor 60 niet rechthebbende EU-migranten. Overdag is er aanbod van verschillende hulpverlenings- en zorgtrajecten. Doel is perspectief te bieden door begeleiding naar werk of terugkeer naar het land van herkomst.

De actieagenda Goud voor Oud is in februari 2024 door de gemeenteraad besproken. Met de uitvoerende partners zijn en worden afspraken gemaakt voor de uitvoering van deze agenda. Collegeprioriteiten als wijkrestaurants, huismeesters, Thuisplusflats en een dementievriendelijke stad krijgen deze collegeperiode onverminderd inzet.
De komende jaren is ruim 2 miljoen euro beschikbaar voor een subsidieregeling om de komst van nieuwe zorg- en wijkrestaurants te ondersteunen en bestaande restaurants te stimuleren om hun bedrijfsvoering te verduurzamen. In 2024 is ondersteuning voor 15 zorg- en wijkrestaurants voor ouderen. Een ander onderdeel van de actieagenda is de inzet van sociale huismeesters in seniorencomplexen. Dit gebeurt in samenwerking met de wooncorporaties. De sociale huismeesters dragen bij aan sociale samenhang en sociale veiligheid. Dit bevordert dat ouderen langer veilig thuis kunnen wonen. Er wordt gekeken in welke complexen op korte termijn de inzet van een huismeester mogelijk is. Vanuit de gemeente willen we de corporaties ondersteunen bij de inzet van de sociale huismeesters en daarom stellen we een subsidie beschikbaar. In enkele wooncomplexen is er overlast waardoor ouderen zich onveilig voelen. In die complexen is er een verhoogde inzet voor de veiligheid. Zo is er in 2024 in een complex tijdelijk beveiliging ingezet, in aanvulling op andere veiligheidsmaatregelen.

Op 29 mei 2024 is het certificaat Dementievriendelijke Stad verlengd. Dit betekent opnieuw een erkenning voor alle inzet van de samenwerkingspartners binnen de ketenaanpak dementie. Rotterdam blijft medewerkers van Publieksbalies en Maatschappelijke Ondersteuning in de Wijk (MOW) trainen in het herkennen van en omgaan met dementie. Voor 2024 zijn er 17 extra trainingen ingekocht, naast de 10 trainingen die in 2024 gegeven zijn of al ingepland waren. Er is grote belangstelling voor bij partnerinstellingen. Ook de welzijnsorganisaties en Mantelfoon bereiken mensen met dementie en hun mantelzorgers. Er zijn dagactiviteiten, vrijwilligerswerk (Dementalent), individuele ondersteuning vanuit de Sociale Benadering Dementie en ondersteuning aan mantelzorgers. Dat laatste gebeurt bijvoorbeeld door de interventie ‘Beter Thuis met Dementie’. De website rotterdamdementie.nl is vernieuwd. 

Met het budget voor valpreventie uit het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) is het mogelijk om samen met partners in de stad de landelijke ketenaanpak in Rotterdam in te voeren. Met de campagne ‘Kleine val, Grote gevolgen’ is ingezet op bewustwording bij oudere mensen van het risico om te vallen. In de hele stad zijn er themabijeenkomsten waarbij de ‘Smart Floor’ wordt ingezet. Deze Smart Floor is een hulpmiddel om de mate van het valrisico in te schatten.

Afhankelijk van het valrisico en de individuele voorkeuren is er een passend aanbod mogelijk. Dit aanbod varieert van advies om een themabijeenkomst bij te wonen of zich aan te melden bij structureel beweegaanbod tot het volgen van een Val Niet-training. 

Daarnaast wordt het beweegaanbod uitgebreid en wordt het aanbod verbetert. Extra trainingen zijn ingekocht en de gemeente blijft in gesprek met partnerinstellingen om het aantal trainingen in alle gebieden verder uit te breiden.

Collegetarget woonzorgconcepten

In de collegeperiode 2022-2026 realiseert de gemeente minimaal 14 Thuisplusflats voor ouderen en start de gemeente met de bouw van nieuwe woon(zorg)complexen voor ouderen. Het gaat om in totaal 24 voorzieningen.

Realisatie 2023: 2  

Mijlpaal 2024: 16 

Realisatie periode 2022 – 1 juli 2024 (cumulatief): 17 

Het doel van het college is dat Rotterdammers zo prettig mogelijk oud worden. Er zijn twee onderdelen: uitbreiding van het aantal Thuisplusflats en bouw van nieuwe woonzorgcomplexen. In 2022 is gestart met de nieuwbouw van Simeon en Anna in Feijenoord. In 2023 de bouw begonnen van Odeon, in het Centrum, en met het optoppen van de Klapwiek in Prins Alexander. Het optoppen van de Klapwiek vindt in eerste instantie in de fabriek plaats. Daardoor is dit nieuwbouwproject voor 2023 nog niet meegeteld voor de collegetarget. De telling voor het collegetarget geldt namelijk vanaf de eerste handeling op locatie zelf. De bouw op locatie van De Klapwiek start naar verwachting in het derde kwartaal van 2024. In het eerste kwartaal van 2024 is gestart met het nieuwbouwproject Kruisnetlaan in Hoogvliet.  

Om het aantal Thuisplusflats uit te breiden naar 20 Thuisplusflats heeft de gemeente een aanbesteding gehouden. Deze is in het tweede kwartaal van 2024 succesvol afgerond. Op 1 juli zijn de contracten ingegaan voor de 20 Thuisplusflats die er verspreid over de stad komen. Het gaat om 14 nieuwe Thuisplusflats en de voortgang van 6 bestaande Thuisplusflats onder de nieuwe contractvoorwaarden. Met het ingaan van de overeenkomsten voor de Thuisplusflats is dit onderdeel van het collegetarget woonzorgcomplexen behaald. De commissie Zorg, Wonen, Welzijn en Sport is hierover geïnformeerd. Ook voor de zes Thuisplusflats die sinds eind 2020/begin 2021 gecontracteerd zijn, was een nieuwe aanmelding nodig vanwege de gewijzigde contractvoorwaarden.